Το νησί των ανέμων

H κάτασπρη ομορφιά της, η μοναδική κοσμικότητά της, ο φημισμένος επαγγελματικός τουρισμός της, η ευγένεια και η φιλοξενία των κατοίκων της, οι πολλές παραδεισένιες ακρογιαλιές της, τα διάσημα πανέμορφα σοκάκια της, είναι μόνο μερικούς από τους λόγους που καθιστούν αναγκαία την επίσκεψη στη Μύκονο, το νησί θρύλος των Κυκλάδων, που θα πρέπει κάθε ταξιδευτής να επισκεφτεί τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του.

Η Μύκονος είναι το σταυροδρόμι των αγαθών, των ιδεών, των γεύσεων, της μόδας, της χωρίς όρια διασκέδασης. Εδώ και χρόνια, οι κάτοικοί της και όσοι δραστηριοποιούνται γύρω από τη βιομηχανία του τουρισμού στη νησί, τελειοποιούν την κάθε λεπτομέρεια, προκειμένου να προσφέρουν στον επισκέπτη αξέχαστες διακοπές. Έρωτας, τρέλες, κοσμικότητες, υπερβολές, ξέφρενη διασκέδαση, συμβιώνουν αρμονικά και διαχρονικά με την παράδοση, το κλασικό νησιώτικο χρώμα, την ποιότητα, τον πολιτισμό, την αυθεντικότητα.

Ανάμεσα στα καλντερίμια, δίπλα από τις εκκλησιές, πίσω από τα παραθυρόφυλλα, στις απέραντες αμμουδιές, στο αψεγάδιαστο λευκό των σπιτιών της, στη ζωντάνια της νύχτας, στην ομορφιά της κυκλαδίτικης παράδοσης, η Μύκονος καταφέρνει να κάνει κάθε στιγμή μοναδική.

Από τους μυθικούς Γίγαντες, στην πραγματική ηρωίδα Μαντώ Μαυρογένους

Ο κλασικός μύθος θέλει τους Γίγαντες, που εξόντωσε ο Ηρακλής κατά τη Γιγαντομαχία, θαμμένους κάτω από τους επιβλητικούς βραχώδεις σχηματισμούς της Μυκόνου. To όνομά της φαίνεται να δηλώνει το "σωρό λίθων" ή τον "πετρώδη τόπο". Κατά μία μεταγενέστερη παράδοση, το νησί συνδέεται με τον ήρωα Μύκονο, γιο του βασιλιά της Δήλου Άνιου, που ήταν με τη σειρά του γιος του Απόλλωνα και της νύμφης Ροιούς- απογόνου του Διονύσου.
Κάρες και Φοίνικες λέγεται ότι ήταν οι πρώτοι κάτοικοι της Μυκόνου, αλλά οι Ίωνες από την Αθήνα εγκαταστάθηκαν και κυριάρχησαν εδώ γύρω στο 1000 π.Χ., εκδιώκοντας τους προηγούμενους. Αναφέρεται ότι στο νησί υπήρχαν δύο πόλεις. Στάθμευσαν ο Δάτις κι ο Αρταφέρνης το 490 π.Χ. κι ότι ήταν μάλλον φτωχό, αν και γεωργικό. Λατρεύονταν εδώ κυρίως ο Διόνυσος, η Δήμητρα, ο Δίας, ο Απόλλων, ο Ποσειδώνας κι ο Ηρακλής, ενώ πέρασε από τα χέρια των Ρωμαίων σ’ εκείνα των Βυζαντινών, οι οποίοι εκτέλεσαν και έργα για την άμυνα, κατά των Αράβων πειρατών, τον 7ο αιώνα και κράτησαν το νησί μέχρι το τέλος του 12ου αιώνα.
Μετά τη θλιβερή κατάληξη της Δ΄ Σταυροφορίας σε βάρος του Βυζαντίου το 1204, το νησί παραχωρείται στους Ανδρέα και Ιερεμία Γκίζι (συγγενείς του Δόγη Δάνδολου), το 1292 φαίνεται να λεηλατείται από Καταλανούς και αφήνεται πάλι στον άμεσο έλεγχο των Βενετών, το 1390. Έκτοτε, απετέλεσε ενιαία ενετική εδαφική κτήση με την Τήνο. Κατά τη διάρκεια της επικυριαρχίας των Βενετών, καταστρέφεται από το Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα, ναύαρχο του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, στα 1537.

Ο πληθυσμός της Μυκόνου (που κυμαίνεται κατά κανόνα τη νεώτερη περίοδο ανάμεσα στις 2.000 και τις 5.000 ψυχές) ενισχύθηκε, περισσότερες από μία φορές από πάροικους (από την Κρήτη ή τα κοντινότερα νησιά Νάξο, Φολέγανδρο, Σίκινο, Κίμωλο κ.λπ.), ύστερα από λιμούς και επιδημίες, ακολουθήματα των συχνών πολέμων, μέχρι τα τέλη του 18ου - αρχές του 19ου αιώνα. Το νησί, λόγω γεωγραφικής θέσεως, αναδεικνύεται σε σημαντικό σταθμό ανεφοδιασμού για τα ξένα εμπορικά πλοία. 
Οι Μυκονιάτες την ίδια περίοδο, θεωρούμενοι καλοί ναυτικοί, επιδόθηκαν βαθμιαία με επιτυχία στη ναυτιλία και το εμπόριο, έχοντας δοκιμαστεί προηγουμένως κατάλληλα και στην πειρατεία. Πολλοί συμμετείχαν ενεργά στην εξέγερση των νησιών, γνωστή ως 'Ορλωφικά' (1770 – 74), που κατέληξε ευτυχώς σε όφελος της Αικατερίνης Β΄ της Ρωσίας αλλά και των νησιωτών, μετά τις ευνοϊκές για το ελληνικό εμπόριο συνθήκες που διαμορφώθηκαν την αμέσως επόμενη περίοδο. 
Κατά την Επανάσταση του 1821, οι Μυκονιάτες οδηγημένοι από την ηρωίδα του νησιού Μαντώ Μαυρογένους (γόνο ισχυρής αριστοκρατικής οικογένειας και μεγαλωμένη στην Τεργέστη με τις ιδέες του Διαφωτισμού), αποκρούουν με ζήλο μια επίθεση μοίρας του Τουρκικού στόλου (1822) και συμμετέχουν στον απελευθερωτικό αγώνα με τέσσερα εξοπλισμένα πλοία.
Με το νέο ελληνικό κράτος, η Μύκονος βλέπει να αναγεννιέται μία δυναμική αστική και μικροαστική τάξη, που καλλιεργεί ιδιαίτερα τους δεσμούς της με τη νότια Ρωσσία (Οδησσός, πόλεις της Κριμαίας), την Ιταλία (Λιβόρνο) και τη Γαλλία (Μασσαλία), αλλά και με την Αλεξάνδρεια, τη Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη, την ανερχόμενη Σύρο... Η πλήρης επικράτηση όμως της τεχνολογίας του ατμού (προς τα τέλη του 19ου αι.) και η διάνοιξη της Διώρυγας της Κορίνθου (1904) της αφαίρεσαν πολλή από τη δύναμή της ώστε, όλο και περισσότεροι Μυκονιάτες ξενιτεύονταν σε αναζήτηση καλύτερης τύχης, κάποιοι στο εξωτερικό (Ρωσία μέχρι τον 1ο Παγκόσμιο πόλεμο, ύστερα Η.Π.Α.) και περισσότεροι στα νέα αστικά κέντρα του εσωτερικού (Πειραιάς, Αθήνα). Δημογραφική ανάκαμψη θα παρατηρηθεί πάλι, μόνο αφού έλθει να δώσει απάντηση ο Τουρισμός (πρώτα οικονομικά 'σκιρτήματα' τη δεκαετία του '30), λίγες δεκαετίες αργότερα. 

Οι πιο «εκλεκτές» παραλίες

Άγιος Σώστης

Οι ψαγμένοι του νησιού διαλέγουν Άγιο Σώστη. Μην ξεχάσετε να πάρετε μαζί σας νερό και καφέ γιατί δεν έχει τίποτα εκεί για να αγοράσεις. Έχει αρκετό περπάτημα μιας και αφήνετε το αμάξι ψηλά και κατεβαίνετε με τα πόδια μέχρι την παραλία. Αν φτάσετε ως εκεί, να φάτε οπωσδήποτε στο Kiki's. Μια ταβέρνα που δουλεύει χωρίς ρεύμα. Όλα στα κάρβουνα. Μόνο που πρέπει να κάτσεις στην ουρά για τραπέζι. Ούτε ο Abramovic δεν κλείνει τραπέζι εκεί.

Λία

Είναι αρκετά μακρινή αλλά είναι πολύ όμορφη και ήσυχη παραλία, γι' αυτό την προτιμούν και μεγαλύτεροι σε ηλικία και οικογένειες. Είναι λίγο βραχώδης και τα νερά της είναι πάντα παγωμένα μιας και είναι από τις πιο βορινές παραλίες του νησιού. Υπάρχει και καταδυτική σχολή στην παραλία γιατί έχει πολύ ωραίο βυθό στα ανοιχτά της.

Καλό Λιβάδι

Ιδανική για οικογένειες με παιδιά καθώς είναι η πιο ρηχή παραλία της Μυκόνου και η αμμουδιά της είναι υπέροχη. Διατίθενται μεγάλες ξαπλώστρες και σε ιδανική απόσταση η μία από την άλλη για να μην κολλάει ο ένας πάνω στον άλλο. Λίγο πιο πέρα, υπάρχουν watersports για όποιον θέλει. Είναι απέραντη η παραλία οπότε αν θες την ηρεμία σου, σίγουρα θα βρεις ένα μέρος να χαλαρώσεις.

Πάνορμος

Στην παραλία αυτή προσφέρονται… μαξιλάρες και ξαπλώστρες για αναπαυτική απόλαυη της θάλασσας.

Αγράρι

Είναι άγρια παραλία αλλά πολύ όμορφη. Έχει και βότσαλο και είναι πολύ βαθιά και απότομη παραλία. Δεν προσφέρεται για οικογένειες, οι οποίες όπως είναι φυσικό, την αποφεύγουν. Σε όποιον αρέσουν οι παραλίες με βαθιά νερά, ασφαλώς θα αποζημιωθεί. Καλό είναι βέβαια, να αποφύγετε να την επισκεφθείτε όταν έχει πολύ αέρα γιατί θα έχει σίγουρα κύμα.

Ψαρού

Είναι η αγαπημένη παραλία πολλών celebrities αφού είναι η πιο κοσμική του νησιού. Όσι πάνε εκεί, συνήθως θέλουν τον… δουν. Ιούλιο και Αύγουστο η κατάσταση είναι απαγορευτική με τόσο κόσμο, αλλά τον Μάιο και τον Σεπτέμβριο είναι ιδανική. Όσο και να φυσάει ο αέρας στο νησί, στην Ψαρού κόβει πάντα.

Αξίζει να επισκεφθείτε

Φράγμα της Μαραθιάς

Το Φράγμα της Μαραθιάς στη Μύκονο κατασκευάστηκε στη βορειοδυτική πλευρά του Νησιού , σε ευθεία απόσταση από την Χώρα της Μυκόνου 4 km περίπου, επί του χειμάρρου Μαραθιά σε απόσταση 500 μ. περίπου από την θάλασσα. Σκοπός του έργου είναι η αξιοποίηση των επιφανειακών απορροών για την αντιμετώπιση των αναγκών σε νερό ύδρευσης αλλά και άρδευσης λόγω των αυξημένων αναγκών που παρουσιάζονται κατά τους θερινούς μήνες. 
 Φράγμα Άνω Μεράς

Το φράγμα βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του νησιού, σε ευθεία απόσταση από τη χώρα της Μυκόνου 10 km περίπου, επί του χειμάρρου Μαού Λαγκάδα σε απόσταση 600 m περίπου από τη θάλασσα. Σκοπός του έργου είναι η αξιοποίηση των επιφανειακών απορροών για την αντιμετώπιση των αναγκών σε νερό άρδευσης αλλά και ύδρευσης. Ο ταμιευτήρας του φράγματος έχει χωρητικότητα 1.000.000m3. 

Πώς θα φτάσετε

Με πλοίο από τον Πειραιά
Καθημερινά από τις 07:00 υπάρχουν επιβατηγά και οχηματαγωγά πλοία ή ταχύπλοα από το λιμάνι του Πειραιά που αναχωρούν για Μύκονο. Η Μύκονος απέχει 94 ναυτικά μίλια νοτιοανατολικά του Πειραιά. 
Η διαδρομή με το συμβατικό πλοίο είναι περίπου 5 ώρες και το συνηθέστερο δρομολόγιο είναι : Σύρο-Τήνο-Μύκονο. 
Η διαδρομή με ταχύπλοο είναι περίπου 3 ώρες με ποικιλία δρομολογίων. Τα ταχύπλοα επιστρέφουν αργά το απόγευμα στο Πειραιά και αναχωρούν και πάλι τις απογευματινές ώρες, 16:30-17:00.

Με πλοίο από Ραφήνα
Καθημερινά από τις 07:15 υπάρχουν επιβατηγά και οχηματαγωγά πλοία ή ταχύπλοα από το λιμάνι της Ραφήνας με κατεύθυνση τα νησιά Άνδρο, Τήνο και Μύκονο. Τα μικρά ταχύπλοα μεταφοράς μόνο επιβατών και όχι οχημάτων εκτελούν δύο δρομολόγια την ημέρα κατά τους θερινούς μήνες και σε λιγότερο από 2,5 ώρες μπορείτε να φτάσετε στο παλαιό λιμάνι της Μυκόνου. Η Μύκονος απέχει 74 ναυτικά μίλια νοτιοανατολικά της Ραφήνας.
Μπορείτε να φτάσετε στη Ραφήνα με λεωφορείο του ΚΤΕΛ από το Πεδίο του Άρεως στην Αθήνα ή με ιδιωτικό αυτοκίνητο μέσω της Αττικής Οδού με κατεύθυνση προς Μαρκόπουλο, ακολουθώντας την έξοδο που αναγράφει προς Ραφήνα. Στη συνέχεια, οδηγείτε επί της Λεωφόρου Μαραθώνος έως ότου δείτε την πινακίδα προς Ραφήνα. 

Τοπικά έθιμα

Η μυκονιάτικη λούζα* 
Η μυκονιάτικη λούζα είναι ένας πολύ χαρακτηριστικός όσο και νόστιμος μεζές που συναγωνίζεται σε προτίμηση, για όσους ξέρουν από ελληνικές λιχουδιές, τα -περίφημα επίσης- λουκάνικα της Μυκόνου. 
Πρόκειται για ένα παραδοσιακό αλλαντικό που γίνεται από ντόπιο χοιρινό και περιλαμβάνει ολόκληρο το φιλέτο από τη ράχη του ζώου με το λίγο λίπος που το περιβάλλει. Αυτό, στεγνώνει και "ψήνεται" στο βοριά των αρχών του χειμώνα και τον ήλιο, ετοιμασμένο με αρκετό αλάτι, πιπέρι και άλλα μυρωδικά (θρύμπη). Αφού ωριμάσει η λούζα έτσι, διατηρείται για όσον καιρό θέλουμε στην κατάψυξη, για να μη χάσει τη δροσιά της στεγνώνοντας. 
Σερβίρεται ως εκλεκτός μεζές, κομμένη σε λεπτές φέτες που παίρνουν χρώμα σκούρο ροδοκόκκινο και αφήνουν στο στόμα όλη τη νοστιμιά και το πλούσιο άρωμά της. Πρόκειται για το 'ντελικατέσσεν' της μυκονιάτικης γαστρονομίας. 
Η μικρή λούζα που φτιάχνεται από τον άλλο ραχιαίο μύ του χοίρου -το "ψαρονέφρι"-, είναι ακόμα πιο τρυφερή και λέγεται "μπούμπουλο".
* Lonza, στον ιταλικό νότο. Στην Κύπρο, γνωστή ως "λούντζα".

Η κοπανιστή της Μυκόνου
Η κοπανιστή της Μυκόνου είναι ένα τυπικό, πολύ πικάντικο τυρί, που οι γευσιγνώστες εκτιμούν για την ξεχωριστή πιπεράτη νοστιμιά του. 
Συνοδεύει θαυμάσια το ούζο και κάθε δυνατό ελληνικό απεριτίφ, επάνω σε ψωμί ή -σύμφωνα με το μυκονιάτικο τρόπο- σε μουσκεμένο κρίθινο παξιμάδι, μαζί με ντομάτα ή αγγούρι. Μπορεί να αναμιχθεί και με βούτυρο ή άλλο άσπρο τυρί, προκειμένου να δώσει μια ελαφρύτερη γεύση, αλλά τότε το μείγμα δεν διατηρείται. 
Η κοπανιστή είναι το αποτέλεσμα μιάς ελεγχόμενης και επαναλαμβανόμενης ζύμωσης που γίνεται με τη φροντίδα του παραδοσιακού τυροκόμου, σε βάση ντόπιου ανάμικτου τυριού (αιγοπρόβειου), το οποίο αφού ωριμάσει, διατηρείται εύκολα μέσα σε πήλινο ή γυάλινο βάζο. 
Η παρασκευή της είναι γνωστή και στα άλλα κυκλαδονήσια, αλλά διαφέρει αισθητά από την κοπανιστή της Μυκόνου που θεωρείται μακράν ως η πλέον δυνατή και αρωματική.

Τεύχος 2 (για Ρωσία)

Ο… τρομερός Ιβάν και οι πολυσχιδείς αγορές του

Από τον Ελληνισμό του Πόντου και τα σκληρά σοβιετικά χρόνια στη ρωσική Δούμα στη λίστα των πιο πλούσιων Ρώσων και εσχάτως στον ΠΑΟΚ και στο ελληνικό ποδόσφαιρο, αλλά και στα αρωματικά…. χαρμάνια καπνού της ελληνικής βιομηχανίας ΣΕΚΑΠ! Ο ελληνικής καταγωγής ρώσος επιχειρηματίας Ιβάν Σαββίδης συνεχίζει την «επέλασή» στη χώρα καταγωγής του, και σίγουρα η εκκίνησή του προϊδεάζει για την ιδιαίτερα δυναμική συνέχειά του!

ΠΑΟΚ, ξενοδοχείο «Μακεδονία Παλάς», καπνοβιομηχανία ΣΕΚΑΠ, παραλίγο και βιομηχανία ζάχαρης ΕΒΖ, έμαθαν καλά ποιος είναι ο Ιβάν Σαββίδης. Όσοι τον γνωρίζουν, λένε πως ο 53χρονος Ιβάν είναι ένας πανέξυπνος άνθρωπος, ικανότατος διαπραγματευτής, με το χάρισμα να βλέπει αρκετά μακριά.

Ο Ιβάν Σαββίδης, γεννημένος το 1959 στο χωριό Σάντα της «Μικρής Ελλάδας», όπως λέγεται η περιοχή Τσάλκα στον Πόντο της Γεωργίας, καθώς έχει σχεδόν 30 ελληνικά χωριά, δεν κρύβει ότι καθοριστικό ρόλο στην ενασχόλησή του με τον ΠΑΟΚ αποτελούν οι ρίζες του. Συχνά αναφέρεται στους Πόντιους Έλληνες της προσφυγιάς, ενώ εντύπωση προκάλεσε η πολιτική διάσταση που έδωσε στη μεταβίβαση του 51% των μετοχών του ΠΑΟΚ με τα 10 εκατ. ευρώ που έβαλε στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. «Σήμερα οι δραστηριότητες στα σπορ μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέρος μιας εξωτερικής πολιτικής. Έτσι η επένδυση σε μια ποδοσφαιρική ομάδα θα ενισχύσει οικονομικά και πολιτικά τις σχέσεις με την Ελλάδα. Αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος. Οι επιχειρηματικές ευκαιρίες πρέπει να χρησιμοποιηθούν ως εργαλείο επιρροής. Νομίζω ότι αυτή η χώρα μπορεί και πρέπει να βγει νικήτρια».

Όταν ολοκλήρωσε τη στρατιωτική θητεία του, το 1980, ο Ιβάν Σαββίδης εργάστηκε στο κρατικό καπνεργοστάσιο του Ροστόφ, όπου είχε μετακομίσει με την οικογένειά του μερικά χρόνια νωρίτερα. Ξεκίνησε ως απλός εργάτης, ενώ αργότερα ολοκληρώνοντας τις σπουδές Οικονομικών στο πανεπιστήμιο της πόλης αναρριχήθηκε ταχύτατα στην ιεραρχία του εργοστασίου ως τη θέση του υποδιευθυντή. Η ιδιωτικοποίηση του εργοστασίου με την πτώση του σοβιετικού καθεστώτος τον βρήκε το 1992 στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας και έναν χρόνο αργότερα στη θέση του προέδρου του ΔΣ.

Ο ισχυρός άνδρας της Agrokom

Η καπνοβιομηχανία Donskoy Tabak αποτελεί μία από τις τέσσερις σημαντικότερες εταιρείες του μητρικού ομίλου Agrokom, της οποίας πρόεδρος στο ΔΣ είναι ο Σαββίδης. Εκτός από την καπνοβιομηχανία που ελέγχει το 4% της παραγωγής τσιγάρων στη Ρωσία, όπου οι καπνιστές υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 40 εκατομμύρια, στον όμιλο του Σαββίδη ανήκουν η εταιρεία αλλαντικών TAVR, η εταιρεία αγροτικών προϊόντων, ιχθυοκαλλιεργειών και παραγωγής χαβιαριού Kazachka και μια εταιρεία θεματικών πάρκων. Υπολογίζεται ότι στις εταιρείες του εργάζονται περισσότεροι από 17.000 υπάλληλοι, ενώ ο κύκλος εργασιών για την περασμένη χρονιά ξεπερνούσε τα 500 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με το ρωσικό οικονομικό περιοδικό «Φινάνς», η περιουσία του Ιβάν Σαββίδη εκτιμάται στα 250 εκατ. ευρώ, κατατάσσοντάς τον στην 306η θέση των πλουσιότερων Ρώσων, ενώ το αμερικανικό περιοδικό «Forbes» αποτιμά την περιουσία του στα 9,4 δισ. ρούβλια (περίπου 237 εκατ. ευρώ). Το 1998 εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής της Νομοθετικής Βουλής της επαρχίας του Ροστόφ, ενώ το 2003, όταν εκλέχθηκε στην κρατική Δούμα, τη ρωσική Βουλή, μεταβίβασε την περιουσία του στη σύζυγό του κυρίαΚυριακή Σαββίδη, με την οποία είναι παντρεμένοι 25 χρόνια, έχοντας αποκτήσει δύο παιδιά, τον Γιώργο και τον Νίκο. Το 2007 ανανέωσε τη θητεία του στη ρωσική Βουλή, ωστόσο το 2011 η παράταξή του «Ενωμένη Ρωσία» καταβαραθρώθηκε στις εκλογές της επαρχίας του Ροστόφ.

Ο ελληνικής καταγωγής ρώσος επιχειρηματίας έχει πλούσια κοινωνική ζωή. Όπως δήλωσε μεταξύ σοβαρού και αστείου σε εφημερίδα του Ροστόφ, «έχω προσωπική σχέση με το 80% των τραγουδιστών και ηθοποιών που βρίσκονται στην επικαιρότητα». Με τη σύζυγό του, η οποία ακολουθώντας τη μόδα των ρώσων μεγιστάνων ζει περισσότερο στο Λονδίνο, έχει παρευρεθεί σε αρκετές κοινωνικές εκδηλώσεις διασημοτήτων. Όπως αναφέρει ένα ρωσικό περιοδικό, ο Σαββίδης ήταν ο μόνος βουλευτής στη Δούμα που είχε στην ιδιοκτησία του γιοτ...

Η εξαγορά της ΣΕΚΑΠ

Κυρίαρχος στη Συνεταιριστική Καπνοβιομηχανία Ελλάδας είναι πλέον ο Ιβάν Σαββίδης, ο οποίος μετά τον ΠΑΟΚ και το «Makedonia Palace» παίρνει στα χέρια του και τη ΣΕΚΑΠ αποδεικνύοντας ότι το πρόγραμμα των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Ο Ιβάν Σαββίδης κέρδισε τον διαγωνισμό της Αγροτικής για το 50,36% των μετοχών και πλέον η εταιρεία του Donskoy Tabak JSC συγκεντρώνει περίπου το 85% των μετοχών της ΣΕΚΑΠ, αφού νωρίτερα είχε ήδη έρθει σε συμφωνία με τη Συνεταιριστική Ενωση Καπνοπαραγωγών Ελλάδος (ΣΕΚΕ) για να του μεταβιβαστεί το 34,18% των μετοχών της εταιρείας. 

Πικρή εμπειρία από το ποδόσφαιρο

Η εμπειρία του από την εμπλοκή του στην ποδοσφαιρική ομάδα του Ροστόφ από το 2002 δεν είναι και η καλύτερη. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι ξόδεψε περισσότερα από 40 εκατ. δολάρια (περίπου 33 εκατ. ευρώ) και είναι γεγονός ότι βρέθηκε αντιμέτωπος με τις τοπικές αρχές που δεν του επέτρεψαν να λειτουργήσει το πολυμετοχικό σχήμα που είχε οραματιστεί με τη συμμετοχή επιφανών αθλητών, κυβερνητικών στελεχών και επιχειρηματιών. Το 2006 ανέλαβε τη δεύτερη ομάδα του Ροστόφ, τη SKA, από την οποία αποχώρησε τον περασμένο Ιανουάριο και, σύμφωνα με κάποια δημοσιεύματα, τα χρέη της ομάδας φτάνουν τα 2 εκατ. ευρώ. Προτού εμπλακεί ενεργά με τον ΠΑΟΚ, ο Σαββίδης φέρεται να μπήκε σε έναν όμιλο χρηματοδοτών της ομάδας χόκεϊ Ντιναμό Μόσχας.

Με τον ΠΑΟΚ παλεύει αρκετά χρόνια να εμπλακεί, ωστόσο το πάθημα των ομάδων του Ροστόφ μοιάζει να του έγινε μάθημα. Έτσι δεν υπέκυψε στις απαιτήσεις «κάποιων», όπως δήλωσε ο ίδιος χωρίς να τους κατονομάσει, «οι οποίοι ήθελαν από εμάς να δώσουμε τα χρήματα στους κατόχους των μετοχών της ομάδας. Κύρια απαίτησή μας ήταν τα χρήματα να μπουν στον σύλλογο και όχι στις τσέπες των μετόχων».

Όπως συνέβη και με άλλες εταιρείες υψηλού προφίλ που κατέληξαν στον όμιλο του κ. Σαββίδη, έτσι και στον ΠΑΟΚ, τοποτηρητής του 53χρονου επιχειρηματία τοποθετήθηκε η κυρία Μαρία Γκοντσαρόβα, η οποία λειτουργεί «αντ' αυτού».

Ο Πούτιν, το ΔΝΤ και η Παναγία Σουμελά
Οι σχέσεις του κ. Σαββίδη με τον Ελληνισμό όχι μόνο δεν ήταν κρυφές αλλά αποδείχθηκαν κλειδί για την πολιτικοοικονομική ανέλιξη του 53χρονου επιχειρηματία. Υπήρξε από τους πρωταγωνιστές στην προσπάθεια να πειστεί η Τουρκία να ανοίξει η Παναγία Σουμελά του Πόντου τον Δεκαπενταύγουστο, την οποία επισκέπτεται σε μόνιμη βάση.

Το 2000 Ιβάν Σαββίδης έβαλε τις βάσεις για το φιλανθρωπικό ίδρυμα που φέρει το όνομά του. Θεωρείται από τους ανθρώπους που έχουν εξαιρετικές σχέσεις με τον νυν πρόεδρο της Ρωσίας κ. Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος άλλωστε την εποχή που ήταν βουλευτής ο Σαββίδης τον είχε τοποθετήσει στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Ρωσίας, καθώς και αναπληρωτή συντονιστή των διακυβερνητικών σχέσεων Ρωσίας - Ελλάδας. Υπήρξε πρόεδρος της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Ποντίων Ελλήνων, καθώς και της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συλλόγων της Ρωσίας.

Μιλάει με θέρμη για την Ελλάδα, ενώ συχνές είναι οι επιθέσεις του κατά της πολιτικής των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου («το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ και η ΕΕ θέλουν να ελέγξουν την ηθική συμπεριφορά των Ελλήνων», είπε πρόσφατα).

Σύμφωνα με ανθρώπους του στενού του περιβάλλοντος, ο δαιμόνιος ποντιακής καταγωγής επιχειρηματίας εξετάζει το ενδεχόμενο να εμπλακεί στην ελληνική πολιτική!

Ο πανεπιστημιακός καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Αβραμίδης, που γνωρίζει τον κ. Σαββίδη, μιλώντας σε ραδιοφωνικό σταθμό της Θεσσαλονίκης, σημείωσε: «Δεν είναι ένας απλός επιχειρηματίας ο Σαββίδης, ασχολείται πολύ με τους Έλληνες στην πρώην Σοβιετική Ένωση, με τους Πόντιους και με την ίδια την Ελλάδα. Θέλει να βοηθήσει και προσωπικά θα ήθελα να έχει ακόμη και πολιτικές φιλοδοξίες, καθώς πιστεύω ότι και εκεί έχει να προσφέρει πολλά».

Προσωπική ζωή και κοινωνικό έργο 

Είναι παντρεμένος με την Κυριακή Σαββίδου, με την οποία έχει δύο γιους, τους Γιώργο και Νίκο. Είναι πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων της Ρωσίας και έπαιξε κύριο ρόλο στην αποδοχή από το ΣΑΕ (Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού), των ελληνικών μειονοτήτων των γειτονικών της Μαύρης Θάλασσας χωρών, ως μέλη του. Συγκεκριμένα, από το 2004 είναι πρόεδρος της Ομοσπονδίας ελληνικών συλλόγων της Ρωσίας και από το 2006 είναι συντονιστής του ΣΑΕ της Περιφέρειας χωρών πρώην ΕΣΣΔ.

Ο Ιβάν Σαββίδης είναι διδάκτωρ οικονομικών επιστήμων. Επίσης, έχει δημοσιεύσει 10 επιστημονικές εργασίες.

Με απόφαση που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, στις 26 Φεβρουαρίου 2013, ο Ιβάν Σαββίδης απέκτησε την ελληνική ιθαγένεια, ενώ ταυτόχρονα δήλωσε δημότης της Θέρμης, προάστιο της Θεσσαλονίκης.

Πολιτική καριέρα 

Ο Σαββίδης εκλέχτηκε μέλος της Νομοθετικής Βουλής της Περιφέρειας του Ροστόφ, το 1998 και το 2003. Το 2003, εκλέχτηκε επίσης ως βουλευτής στη Ρωσική Δούμα. Στη συνέχεια, και στη διάρκεια εκείνης της βουλευτικής του θητείας, διετέλεσε Αναπληρωτής Πρόεδρος της Επιτροπής Προϋπολογισμού και Φόρων της Ρωσίας. Το 2007, επανεκλέχθηκε ως βουλευτής στη Δούμα, με το κόμμα Ενωμένη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν. Στην ίδια βουλευτική περίοδο, υπηρέτησε ως μέλος της Επιτροπής Διεθνών Υποθέσεων, στην οποία ήταν υπεύθυνος των διαβουλευτικών σχέσεων με το Ελληνικό Κοινοβούλιο, ενώ ήταν και Αναπληρωτής Πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης της Ρωσολευκορωσικής Ένωσης. Τιμήθηκε το 1999 από τη Ρωσική Ομοσπονδία με το παράσημο «Για την προσφορά προς την Πατρίδα» ΙΙ βαθμού και το 2003 με το Παράσημο Τιμής. Έχει λάβει επαίνους από τον Πρόεδρο της Ρωσίας, τον Πατριάρχη Πάσης Ρωσίας, το νομάρχη της περιφέρειας του Ροστόφ και το δήμαρχο του Ροστόφ στον Ντον.

Τεύχος 2 (για Ρωσία)

Λύση η εξωστρέφεια και ο εξαγωγικός προσανατολισμός

«Επανεκκίνηση»! Είναι μια λέξη που την ακούμε όλο και περισσότερο τον τελευταίο καιρό. Άνθρωποι, επιχειρήσεις, ακόμα και πολιτικοί χρησιμοποιούν την επανεκκίνηση για να χαράξουν νέους δρόμους, να αναπτερώσουν την ελπίδα και την αισιοδοξία στους ανθρώπους της χώρας μας. Το περιοδικό JewelTime κάνει μια νέα αρχή στο χώρο των περιοδικών εκδόσεων κοσμήματος, με φιλοδοξία να αποτελέσει το όχημα που θα φέρει την ελληνική κοσμηματοποιία στις λεωφόρους των μεγάλων αγορών και της νέων προσδοκιών στην εποχή που ξανοίγεται μπροστά μας.

Τον τελευταίο καιρό πολύ σημαντικές ειδήσεις προέρχονται από τον κλάδο των εξαγωγών. Εισροές κατά 2 δισ. ευρώ υψηλότερες, σε σχέση με το 2011 εκτιμάται ότι προσέφεραν πέρυσι στην ελληνική οικονομία οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων, ξεπερνώντας σε συνολική αξία τα 24 δισ. ευρώ, σύμφωνα με ανάλυση του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων, βασισμένη σε στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Η επίδοση αυτή αντιστοιχεί σε ποσοστό 12,6% του ΑΕΠ της χώρας, ενώ αν προστεθούν και οι εξαγωγές υπηρεσιών, οι εξωστρεφείς ελληνικές επιχειρήσεις συνεισφέρουν ποσοστό μεγαλύτερο του 20% (ως και 23%) του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος.

Αυτό δείχνει ότι η εξωστρέφεια, ο εξαγωγικός προσανατολισμός και ο σχεδιασμός των αντίστοιχων ενεργειών από μέρους των ελληνικών επιχειρήσεων είναι η μόνη ρεαλιστική διέξοδος από τη σημερινή ομιχλώδη πραγματικότητα που βιώνει ο επιχειρηματικός κόσμος γενικά, αλλά και ειδικότερα στον ιδιαίτερα πληττόμενο από την οικονομική δυσπραγία κλάδο κοσμήματος και ρολογιού στη χώρα μας.

Αυτό ήταν το βασικό σκεπτικό της έκδοσης του JewelTime, ενός νέου περιοδικού που στοχεύει στην αναθέρμανση της ελληνικής κοσμηματοποιίας μέσω της διάνοιξης διαύλων επικοινωνίας και επιχειρηματικής συνεργασίας με δυναμικές χώρες του εξωτερικού, που μπορούν να αποτελέσουν εφαλτήριο για μια εξαγωγική ανάκαμψη του ελληνικού κοσμήματος.

Γνωρίζουμε ότι επιλέξαμε μια δύσκολη, πρωτότυπη και συνάμα συναρπαστική διαδρομή. Βαδίζουμε σε πρωτοφανέρωτα μονοπάτια, μιας και κανένα άλλο ελληνικό περιοδικό δεν έχει επιχειρήσει να γίνει κοινωνός ενός μεγάλου επιχειρηματικού και παραγωγικού κλάδου με τεράστια ιστορία, όπως το ελληνικό κόσμημα, σε αγορές του εξωτερικού.

Επιλέξαμε να ακολουθήσουμε την πρώτη μας διαδρομή προς την Ρωσία, μια αγορά ιδιαίτερα απαιτητική και διαρκώς αναπτυσσόμενη, αφού η ανάκαμψη μετά την οικονομική περιπέτεια του 1998 οδήγησε στην συσσώρευση σημαντικού πλούτου σε ευρεία τμήματα του ρώσικου πληθυσμού, διαμορφώνοντας μια μεγάλη με μέγεθος μικρομεσαία τάξη, που γοητεύεται από τον πλούτο και την πολυτέλεια.

Η αρχή λοιπόν έγινε, το JewelTime ταξίδεψε στην Αγία Πετρούπολη αλλά και σε πολλές άλλες περιοχές της αχανούς Ρωσικής Ομοσπονδίας, διαβάστηκε στη ρωσική γλώσσα από χιλιάδες επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο κοσμήματος, και σας ομολογούμε ότι άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις!

Η συνέχεια για τους συντελεστές του JewelTime αφορά στην έκδοση ενός αγγλόφωνου περιοδικού, που σε πρώτη φάση θα ταξιδέψει σε έναν πολύ μακρινό αλλά πολύ οικείο προορισμό: την Αυστραλία! Στη χώρα των καγκουρό, οι Έλληνες αντιπροσωπεύουν το 1,9% του πληθυσμού και είναι πλέον 412.000, με τους περισσότερους να ζουν στην Πολιτεία της Βικτώριας, στη Μελβούρνη.

Το μέλλον στην εξωστρέφεια

Η ελληνική αγορά κοσμήματος γνωρίζει πρωτόγνωρες δυσκολίες. Αρκετά κοσμηματοπωλεία έχουν ήδη βάλει λουκέτο, ενώ πολλά περισσότερα επιβιώνουν οικονομικά στα όριά τους. Το ίδιο ισχύει και για πολλούς παραγωγούς, που αναζητούν εναγωνίως διέξοδο από ένα τούνελ που ακόμα φαίνεται σκοτεινό.

Ωστόσο, μία αχτίδα φωτός διαφαίνεται σε όσους κλάδους ή επιχειρήσεις έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό. Τα στοιχεία του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων είναι άκρως διαφωτιστικά και προκύπτουν από τις εκτιμήσεις για την πορεία των εξαγωγών κατά τον περασμένο Νοέμβριο, οπότε και η αξία τους, χωρίς τα πετρελαιοειδή, ανήλθε στο ποσό των 1.559,5 εκατ. ευρώ έναντι 1.508,8 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του έτους 2011, παρουσιάζοντας αύξηση 3,4%. Με την αύξηση αυτή, προκύπτει επιτάχυνση των ρυθμών αύξησης, σε επίπεδο 12μήνου, καθώς κατά την περίοδο Δεκεμβρίου 2011 - Νοεμβρίου 2012, η αξία των εξαγωγών, χωρίς τα πετρελαιοειδή, παρουσίασε αύξηση 7,7% σε σύγκριση με το αντίστοιχο δωδεκάμηνο Δεκεμβρίου 2010 - Νοεμβρίου 2011.

Εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών, για τον περασμένο Νοέμβριο, προκύπτει αύξηση στις εισροές από τις εξαγωγές ελληνικών προϊόντων κατά 1 δισ.ευρώ, σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο (15.673,8 εκατ. ευρώ, έναντι 14.677,1 εκατ. ευρώ), ενώ με την προσθήκη των πετρελαιοειδών, μετά τις απαραίτητες διασαφήσεις της ΕΛ-ΣΤΑΤ, προβλέπεται ότι η συνολική αξία των ελληνικών εξαγωγών προϊόντων, το 2012, θα ξεπεράσει τα 24 δισ. ευρώ.

Οι εκτιμήσεις της Προέδρου του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Χριστίνας Σακελλαρίδη, είναι αρκετά διαφωτιστικές:

«Η συμμετοχή των εξαγωγών, αγαθών και υπηρεσιών, στο ΑΕΠ ξεπερνάει πλέον το 20%, και αν σε αυτή προστεθεί η συνεισφορά του Τουρισμού (16%, σύμφωνα με το ΣΕΤΕ) και πάνω από 4% της Ναυτιλίας (σύμφωνα με έρευνες Ελληνικών Τραπεζών), διαμορφώνεται μία νέα εικόνα για την ελληνική οικονομία, πιο ανοικτή, πιο εξωστρεφής και πιο διεθνοποιημένη. Αποδεικνύεται με άλλα λόγια, ότι η εξωστρέφεια, συνολικά, αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της Ελλάδας, το συγκριτικό της πλεονέκτημα και τον πυλώνα ανάκαμψης και ανάπτυξης της οικονομίας.

Οι προβλέψεις για περαιτέρω βελτίωση της εικόνας, στους διεθνοποιημένους τομείς της οικονομίας για το 2013, δε θα πρέπει να μείνουν στα χαρτιά και ως ευχολόγια., αλλά να αποτελέσουν τη βάση για ουσιαστική στήριξη της εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα, ως πυρήνα κάθε αναπτυξιακής πολιτικής».

ΓΟΥΡΓΙΏΤΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Βιοτεχνών Αργυροχρυσοχόων Κοσμηματοπωλών Ωρολογοπωλών Ελλάδας

Με εξωστρέφεια και τόλμη θα δημιουργήσουμε στέρεες διεθνείς συνεργασίες

Σε μια περίοδο πρωτοφανούς οικονομικής ύφεσης, όπου ο κλάδος κοσμήματος έρχεται αντιμέτωπος με πολύ δύσκολες καταστάσεις, η πρωτοβουλία του περιοδικού Jewel Time να ανοίξει τα φτερά του και να πετάξει μακριά, με πρώτο του προορισμό τη Ρωσική Ομοσπονδία, είναι εξαιρετική.

Η εξωστρέφεια και η καινοτομία, όταν συνδυάζονται με την τόλμη και την επινοητικότητα, πάντοτε στην περίπτωση των Ελλήνων επιχειρηματιών αναδεικνύονταν σε μια μεγάλη προωθητική δύναμη, που έδινε λύσεις και διεξόδους σε επιχειρηματικά σχέδια και πρωτοπόρες ιδέες.

Ο κλάδος του ελληνικού κοσμήματος έχει μια μακραίωνη ιστορική διαδρομή, έχει παρελθόν, δυναμικό παρόν και ελπιδοφόρο μέλλον.

Η ελληνική αργυροχρυσοχοϊκή τέχνη χάρη στους ταλαντούχους τεχνίτες και τους ανήσυχους επιχειρηματίες της κατάφερε να δημιουργήσει μια ιδιαίτερα δυναμική παρουσία τόσο στο χώρο της τέχνης του κοσμήματος όσο και στον επιχειρηματικό. Ο πλούτος των πηγών έμπνευσης που προέρχεται από το ιστορικό παρελθόν το πολιτισμικό και φυσικό περιβάλλον σε συνδυασμό με την χρησιμοποίηση παλιών και νέων τεχνικών στις οποίες ο έλληνας αργυροχρυσοχόος και ο καλλιτέχνης είναι μυημένος, συντελούν στην δημιουργία κοσμημάτων σύγχρονων, και ανανεωμένων, τα οποία χαρακτηρίζονται από την ιδιαιτερότητα μιας τέχνης που η δημιουργικότητα και η φαντασία συνυπάρχουν και ισορροπούν κάτω από αιώνιους κανόνες που σφραγίζουν την τέχνη του ελληνικού κοσμήματος εδώ και πέντε χιλιάδες χρόνια.

Το μεγάλο ατού του ελληνικού κοσμήματος είναι η υψηλή ποιότητα και το γεγονός ότι κατά βάση είναι χειροποίητο, σε αντίθεση με άλλες χώρες της ευρωπαϊκής παραγωγής, που χαρακτηρίζονται από τη βιομηχανοποίηση, τη μαζική παραγωγή και την τυποποίηση ενός προϊόντος που για εμάς τους Έλληνες κυρίως αποτελεί δημιούργημα τέχνης.

Η προσπάθεια του JewelTime να μεταλαμπαδεύσει τις αξίες και τη φιλοσοφία των ελλήνων παραγωγών στη Ρωσία, να αναδείξει τα πλεονεκτήματα, την υψηλή τεχνική, την εξαιρετική δημιουργική ικανότητα και τα μοναδικά σχέδια που προσφέρουν οι Έλληνες παραγωγοί στους πελάτες τους και το καταναλωτικό κοινό, αποτελεί μια αξιέπαινη προσπάθεια, που ελπίζουμε ότι θα αγκαλιαστεί από τους Ρώσους συνάδελφους επαγγελματίες, που κινούνται σε μια απαιτητική αγορά.

Κομβικός παράγοντας στην προσπάθεια συνάντησης του ελληνικού κοσμήματος με τη ρωσική αγορά, εμείς οι Έλληνες κοσμηματοποιοί εκτιμούμε ότι αποτελούν οι ιστορικές παρακαταθήκες των δύο λαών.

Οι Ρώσοι και οι Έλληνες χαρακτηρίζονται από πολλά κοινά στοιχεία μέσα στην μακραίωνη ιστορική διαδρομή τους. Συχνά αντιμετώπισαν τους ίδιους εχθρούς, πολλές φορές βοήθησε η μία πλευρά την άλλη, ενώ σημαντικό ενοποιητικό στοιχείο των δύο λαών αποτελεί η ορθόδοξη χριστιανική πίστη μας, που μας εμπνέει ακόμα και σήμερα, και μας οπλίζει με κουράγιο και δύναμη για να υπερβούμε τις Συμπληγάδες Πέτρες της σημερινής οικονομικής κρίσης

Πιστεύω ότι όπως τα κατάφερε και η Ρωσία με τη δική της οικονομική περιπέτεια του 1998, έτσι και η Ελλάδα θα τα καταφέρει, κοιτάζοντας μπροστά, ατενίζοντας αισιόδοξα το μέλλον και επιδιώκοντας να συνεργαστεί με οικονομίες και δυνάμεις που σέβονται το κοινό συμφέρον και επενδύουν στο αμοιβαίο όφελος.

Εύχομαι κάθε επιτυχία στη νέα σας προσπάθεια και καλές συνεργασίες με τους Ρώσους συναδέλφους από τον κλάδο του κοσμήματος.

Τεύχος 1

Το στολίδι της Κρήτης

Αναπτυγμένη τουριστική υποδομή, μοναδικού  κάλλους παραλίες και δραστηριότητες για κάθε γούστο

Στο νοτιότερο άκρο της Ευρώπης και στο σταυροδρόµι τριών ηπείρων και πέντε θαλασσών, την Κρήτη, βρίσκονται τα πανέµορφα Χανιά. Μέσα από την πολυκύµαντη ιστορία τους, αποτέλεσαν σηµείο συνάντησης διαφορετικών λαών, χωνευτήρι πανάρχαιων και ετερόκλητων πολιτισµών των αιώνων. Είναι ένας τόπος ελληνικός, µοναδικό κράµα στοιχείων από την δηµιουργική αφοµοίωση των πολυποίκιλων πολιτισµικών µορφών σε ένα εκπληκτικής οµορφιάς φυσικό πλαίσιο.

«Σύγχρονη και δελεαστική επιχειρηματική πρόταση, ιδίως στον τομέα του τουρισμού» χαρακτήρισε την Κρήτη ο Περιφερειάρχης Σταύρος Αρναουτάκης, χαιρετίζοντας τις εργασίας, του Ελληνορωσικού Τουριστικού Φόρουμ «Χαρτογραφώντας το μέλλον των Ελληνορωσικών σχέσεων», που διοργάνωσε πρόσφατα το Ελληνορωσικό Εμπορικό Επιμελητήριο στη Χερσόνησο Κρήτης.

Ο Περιφερειάρχης Κρήτης στο χαιρετισμό που απηύθυνε σ’ ένα πολυπληθές ακροατήριο, εκτός από τις ομορφιές στάθηκε ιδιαίτερα στις υποδομές του νησιού, που δύναται ν’ απορροφήσει ακόμα περισσότερους τουρίστες από την αγορά της Ρωσίας. Ήδη -είπε ο κ. Αρναουτάκης- οι περισσότεροι των Ρώσων που έρχονται στην Ελλάδα, προτιμούν την Κρήτη. «Ένα τόπο ευλογημένο, που σε ετήσια βάση μετρά 3 εκατομμύρια αφίξεις ξένων επισκεπτών» είπε χαρακτηριστικά.

Δεν είναι τυχαία η επιλογή εκατοντάδων χιλιάδων τουριστών από πολλές περιοχές της Ρωσίας, αλλά και του τουριστών από όλο τον κόσμο. Διότι η Κρήτη, και τα Χανιά ειδικότερα, αποτελούν έναν από τους πιο όμορφους καλοκαιρινούς τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας. Αξίζει λοιπόν να τον περιδιαβούμε από τις σελίδες του Jewel Time…

Τα πανέμορφα Χανιά

Ο Νοµός Χανίων είναι το δυτικότερο τµήµα της μεγαλονήσου µε έκταση 2376 τ. χλµ. και πληθυσµό 150.387
κατοίκων. Συνορεύει ανατολικά µε το Νοµό Ρεθύµνης ενώ βρέχεται στις τρεις άλλες πλευρές του, σε έκταση 350 χιλιόμετρων ακτής, από τη ζεστή Μεσόγειο Θάλασσα, το Κρητικό Πέλαγος στο βορρά και το Λυβικό στο νότο.

Η µαγευτική οροσειρά των Λευκών Ορέων ή Μαδάρων, µε πολλές δεκάδες κορυφές και ψηλότερη όλων τις Πάχνες (2454 µ.), αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του νομού.

Τα Χανιά είναι η πρωτεύουσα του Νομού Χανίων και βρίσκεται στο βόρειο-ανατολικό τμήμα του νομού. Αποτελούν το διοικητικό, οικονομικό, εμπορικό και επικοινωνιακό κέντρο του νομού που φέρει το ίδιο όνομα.

Ο Δήμος Χανίων έχει πραγματικό πληθυσμό 53.373 κάτοικους (απογραφή 2001) και έκταση 12.564 στρέμματα. Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της ακτής Χανιών, στον λαιμό του ακρωτηρίου.

Η πόλη των Χανίων είναι χτισμένη στα ερείπια της αρχαίας Κυδωνίας είδε κι έζησε πολλούς επιδρομείς, και πολιτισμούς των οποίων τα αποτυπώματα φαίνονται σε προσόψεις των εκλεκτών μνημείων της. Μέσα στο διάβα της ιστορίας, κατάφερε να κρατήσει τα τοπικά αυθεντικά χρώματά της, παρά το διαρκώς αυξανόμενο τουρισμό της.

Θωρείται από τις πιο όμορφες πόλεις της Ελλάδος και η πιο γραφική της Κρήτης. Τα Χανιά χαρακτηρίζονται από έντονη πνευματική ζωή. Πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο (εκθέσεις, φεστιβάλ, θεατρικές και μουσικές παρστάσεις, εικαστικά κ.α).

Η πόλη έχει δύο εισόδους: το αεροδρόμιο στο Ακρωτήρι, και το λιμάνι της Σούδας (το μεγαλύτερο της Μεσογείου).

Κυρίαρχη θέση στο κέντρο της πόλης κατέχει η Δημοτική αγορά, ένα περίλαμπρο οίκημα σε σταυρωτό σχήμα που ολοκληρώθηκε το 1913 με πρότυπο την ανάλογη της Μασσαλίας .

Σε απόσταση πολύ κοντινή από το κέντρο της πόλης σας περιμένει ο Δημοτικός κήπος και δίπλα του το πάρκο Ειρήνης και Φιλίας των λαών. Οι κήποι είναι οι ομορφότεροι της Κρήτης. Ο δημοτικός κήπος διαθέτει μικρό ζωολογικό κήπο με ζώα της κρητικής πανίδας.

Το ενετικό λιμάνι, γραφικότατο, οποιαδήποτε ώρα και εποχή αποτελεί πόλο έλξης για επισκέπτες και ντόπιους, τόσο για την ομορφιά του όσο και για τις επιλογές διασκέδασης που παρέχει για όλα τα γούστα και τις απαιτήσεις του κόσμου. Οι συνοικίες της παλιάς πόλης «εντός των τειχών», διατηρούν την βενετσιάνικη αρχοντιά τους. Στενά σοκάκια πλακόστρωτα περιβάλλονται από καλαίσθητα αναπαλαιωμένα σπίτια διαφόρων εποχών, προσφέρονται για ένα ευχάριστο περίπατο. Πολλά νεοκλασικά κτίσματα σώζονται εξάλλου και σε συνοικίες που «γειτνιάζουν» με την πόλη των Χανίων, όπως η Χαλέπα.

Πολυκύμαντη ιστορία

Οι αρχαιολογικές έρευνες στην πόλη των Χανίων αποδεικνύουν ότι αυτή είναι χτισμένη πάνω στα ερείπια της Κυδωνίας, μιας αξιόλογης αρχαίας πόλης. Η πόλη χτίσθηκε κατά τους προϊστορικούς χρόνους από τον Κύδωνα, γιο - σύμφωνα με τους αρχαίους Κρήτες - του Ερμή - κατ’ άλλους του Απόλλωνα - και της νύμφης Ακακαλίδας, κόρης του Μίνωα. Η Κυδωνία αναφέρεται από τον Όμηρο ως μια από τις σπουδαιότερες πόλεις της Κρήτης, ενώ οι Κύδωνες θεωρούνται ως προελληνικό φύλο. Οι αρχαίοι συγγραφείς θεωρούν την Κυδωνία «μητέρα των άλλων κρητικών πόλεων».

Πολλές είναι οι εκδοχές όσον αφορά στην ετυμολογία του τοπωνυμίου της πόλης. Πιθανόν από παραφθορά του ονόματος Χθονία, που ήταν ένα από τα αρχαία ονόματα της Κρήτης, να προέρχονται τα Χανιά. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή προέρχεται από το Αραβικό Χάνι ή τέλος από την αλχανία κώμη (προάστιο ή συνοικία της Κυδωνίας).

Πολιτιστική παράδοση

Τα Χανιά διακρίνονται από μια εξαιρετικά πλούσια πολιτιστική παράδοση. Η κρητική λαϊκή παράδοση αποτυπώνεται ιδιαίτερα στην τέχνη (σε υφαντά, σεβρέδες, χαλιά πετσέτες κ.λ.π) που εκφράζει την αίσθηση της ομορφιάς και της καλλιτεχνικής διάθεσης των κατοίκων των Χανίων. Απλές γυναίκες χωριών, αλλά και συνεταιριστικές οργανώσεις κατασκευάζουν κεντητά από μετάξι ή μαλλί. Στα Χανιά μπορείτε να βρείτε μοναδικά χειροτεχνήματα από γυαλί, ξύλο και μέταλλο, καθώς και εργαστήρια με είδη κεραμικής, ξυλογλυπτικής καθώς και μεταλλουργίας.

Ιδιόμορφη επίσης είναι η τέχνη της παραγωγής των στιβανιών στην οδό Σκρύδλοφ στα Χανιά. Χαρακτηριστικά είναι και τα κρητικά μαχαίρια με τα ευρηματικά τετράστιχα.

Ο επισκέπτης έχει πολλές ευκαιρίες να εμπλουτίσει το ταξίδι του, παρακολουθώντας τις πολυποίκιλες πολιτιστικές εκδηλώσεις, που πραγματοποιούνται σε κάθε περιοχή της χώρας, να συμμετάσχει στα δρώμενα, τα οποία συνδέονται με γοητευτικά έθιμα και να γνωρίσει άγνωστες αλλά ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες πτυχές της κρητικής λαϊκής κληρονομιάς.

Μουσεία

Η θεματική ενότητα που ακολουθεί στοχεύει στην σύντομη παρουσίαση των Μουσείων της πόλης των Χανίων. Τα μουσεία της πόλης φιλοξενούν ένα πλούσιο αρχαιολογικό υλικό και εκθέματά που σκιαγραφούν μία διαχρονική εικόνα της πολιτισμικής ιστορίας του Νομού Χανίων. 

Η φύση των Χανίων

Η περιοχή των Χανίων διαθέτει ονειρικές παραλίες (415 χλμ. ακτές) από τις οποίες πολλές είναι οργανωμένες ως ακτές λουομένων και συνδυάζονται με τις εξαιρετικές ξενοδοχειακές μονάδες που υπάρχουν εκεί. Οι παραλίες της Νέας Χώρας, της Χρυσής Ακτής, των Αγ. Αποστόλων, της Αγ. Μαρίνας, του Πλατανιά, του Γερανίου, της Κισάμου, του Μπάλου, των Φαλασάρνων, της Ελαφόνησου, της Παλαιόχωρας, της Σούγιας, του Λουτρού, του Φραγκοκάστελου, των Σφακίων, του Μαραθίου, των Καλυβών, της Γεωργιούπολης, του Καβρού, της Αλμυρίδας αποτελούν μικρό μόνο μέρος από τις αγαπητές των Χανίων.

Οι αυστηροί ορεινοί όγκοι συναντούν το βαθύ γαλάζιο της θάλασσας δημιουργώντας ένα τοπίο σπάνιας και μοναδικής ομορφιάς. Οι παραλίες τα κρυστάλλινα νερά, η πλούσια χλωρίδα και πανίδα, το ήπιο κλίμα διαμορφώνουν ιδανικές συνθήκες διαβίωσης και ένα μαγευτικό περιβάλλον που σας προκαλεί να το εξερευνήσετε.

Παρακάτω, μπορείτε να πάρετε μια γεύση από τις πιο χαρακτηριστικές και εντυπωσιακές παραλίες των Χανίων.

Ελαφονήσι

Το Ελαφονήσι βρίσκεται βρίσκεται κοντά στο νοτιοανατολικότερο σημείο της Κρήτης, 43 χλμ από το Καστέλι και 76 από τα Χανιά. Η πρόσβαση στο νησί που βρίσκεται πολύ κοντά στην παραλία στα περίπου 100m γίνεται και με τα πόδια, μιας και τα νερά είναι πολύ ρηχά! Τα νερά είναι ροζ από τα χιλιάδες κοχύλια που έχουν θρυμματιστεί κατά την πάροδο του χρόνου δίνοντας μια ξεχωριστή όψη στην αμμουδιά.

Φαλάσσαρνα

Η αρχαία Φαλάσσαρνα βρίσκεται στα νότια του νομού Χανίων 59 χλμ από την πόλη και αποτελείται από δύο μεγάλες παραλίες. Εδώ ήταν το αρχαίο ναυτικό λιμάνι της Πολυρήνιας. Το όνομα προέκυψε από την μυθολογική νύμφη Φαλάσαρνα. Τα Φαλάσαρνα ήταν πιο σημαντική πόλη από την Πολυρήνια, όπου είχαν και δικό τους νόμισμα με τη μορφή γυναίκας από τη μια πλευρά και τα γράμματα ΦΑ στην άλλη. Στην ερειπωμένη πόλη μπορούμε να προσέξουμε τα τείχη της πόλης, τμήματα του τείχους της Ακρόπολης, απομεινάρια σπιτιών, αρχαίους τάφους καθώς και ένα πέτρινο θρόνο ο οποίος πιθανολογείται οτι ήταν αφιερωμένος στο Θεό της Θάλασσας, τον Ποσειδώνα.

Μπάλος

Η λιμνοθάλλασα του Μπάλου βρίσκεται στο ακρωτήρι της Γραμβούσας στο νοτιοδυτικότερο σημείο στην Κρήτη, κοντά στην πόλη της Κισσάμου. Μπορείτε να πάτε στον Μπάλο είτε με καραβάκι από την Κίσσαμο ή με το αυτοκίνητο σε χωματόδρομο που στο τέρμα χρειάζεται και λίγη πεζοπορία. Η θάλασσα είναι ζεστή με πεντακάθαρα νερά και εκπληκτικό χρώμα στην άμμο. Θεωρείται το πιο εντυπωσιακό μέρος του νομού Χανίων μαζί με το Ελαφονήσι.

Κεδρόδασος

Το κεδρόδασος είναι ένα σπάνιας ομορφιάς δάσος από κέδρους και βρίσκεται 45 χλμ από την πόλη των Χανίων και 3 χλμ. από το Ελαφονήσι προς τα ανατολικά. Είναι μια πολύ ήσυχη και καθαρή παραλία με κρύα νερά που χρησιμοποιείται από κατασκηνωτές κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού που έρχονται για εναλλακτικό τουρισμό.

Παλαιόχωρα

Η Παλαιόχωρα βρίσκεται 70 χλμ. από τα Χανιά και 200 χλμ. από το Ηράκλειο. Είναι κτισμένη πάνω σε μια χερσόνησο ανάμεσα σε δυο γραφικούς κόλπους. Βρέχεται από το Λυβικό πέλαγος και δίκαια θεωρείται η «Νύμφη του Λυβικού» και «Χώρα του ήλιου» με αρκετές παραλίες, με άμμο ή με βότσαλα. Έχει 2.500 κατοίκους και μεγάλο αριθμό κλινών σε μικρά ξενοδοχεία και τουριστικά καταλύματα. Μπορείτε να επισκεφτείτε αρχαιολογικούς και ιστορικούς τόπους, βυζαντινές εκκλησίες και μοναστήρια, μουσεία, ξακουστά φαράγγια όπως της Σαμαριάς, της Αγίας Ειρήνης κτλ, αρχαιολογικές πόλεις όπως Λισσός, Έλυρος, Καντανία, σπήλαια, παραλίες κτλ. Έχει καθημερινή θαλάσσια συγκοινωνία για την Σούγια, Αγία Ρουμέλη, Λουτρό, Χώρα Σφακίων, το Ελαφονήσι και τη Γαύδο. Υπάρχουν αρκετές διαδρομές με πεζοπορία με τα ευρωπαϊκά μονοπάτια Ε4 & Ε1, αλλά και έξω από αυτά όπου όλες καταλήγουν σε μια από τις όμορφες παραλίες μας.

Αγία Ρουμέλη

Η Αγία Ρουμέλη βρίσκεται 40 χλμ. από την πόλη των Χανίων στην έξοδο του φαραγγιού της Σαμαριάς και είναι κτισμένη πάνω στα ερείπια της αρχαίας Τάρρας, που ήταν γνωστή για το μαντείο της και καταστράφηκε από σεισμό το 66 μ.Χ. Η Τάρρα ήταν μικρή αλλά ανεξάρτητη πόλη και έκοβε και αυτή δικά της νομίσματα που στην μια μεριά απεικόνιζαν το κεφάλι ενός αίγαγρου και ένα βέλος και στην άλλη μεριά μια μέλισσα. Είναι ένα χωριουδάκι, περιστοιχισμένο από άγρια βουνά που κόβουν την ανάσα και μια μεγάλη παραλία με υπέροχα βότσαλα που βλέπει στο Λυβικό πέλαγος. Το χωριό είναι απόμακρο και αρκετά απομονωμένο. Οι μόνοι τρόποι για να φτάσεις σ΄αυτό είναι είτε με τα πόδια είτε με το πλοίο, αφού δρόμος δεν υπάρχει.

Ιστιοπλοΐα

Τα Χανιά είναι σίγουρα γνωστά για τις πανέμορφες ακτές, τις παραλίες και τους αρχαιολογικούς τόπους τους. Προορισμοί που συνδυάζουν όλα αυτά είναι οι Μένιες και η Γραμβούσα. Όμως ακόμη πιο ενδιαφέρουσα είναι η προσέγγιση τους με ιστιοφόρο σκάφος. Αυτό είναι δυνατόν καθώς στο ενετικό λιμάνι των Χανίων μπορεί κανείς να ναυλώσει ένα τέτοιο σκάφος με έμπειρους καπετάνιους και να βιώσει μοναδικές στιγμές στο κρητικό πέλαγος. Παράλληλα η επαφή με ένα εξαιρετικό άθλημα δίνει την δυνατότητα για μια πρώτη πρακτική αλλά και θεωρητική προσέγγιση της ιστιοπλοΐας.

Τα σκάφη μπορούν να φιλοξενήσουν 4-7 άτομα σε καμπίνες διαθέτουν πλήρως οργανωμένη κουζίνα, μπάνιο και σαλόνι καθιστώντας ακόμα και μια πολυήμερη παραμονή ιδιαίτερα άνετη. Απαραίτητος εξοπλισμός είναι καπέλο, αντιηλιακό, άνετα ρούχα αλλά και ζεστά για το βράδυ αν η παραμονή προβλέπει κάτι τέτοιο.

Θαλάσσιο καγιάκ

Είναι αυτονόητο ότι τα Χανιά είναι ένας τόπος άρρηκτα δεμένος με την θάλασσα και ιδανικός για θαλάσσιες δραστηριότητες. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε όλο και περισσότερους ανθρώπους να ασχολούνται με την ιστιοσανίδα και το θαλάσσιο καγιάκ στην ευρύτερη περιοχή του νομού. Μοναδικές διαδρομές στα βόρεια ή στα νότια παράλια, προσέγγιση ανεξερεύνητων κόλπων, μπάνιο και μοναδική άσκηση μέσα στην θάλασσα είναι μερικές από τις δυνατότητες που προσφέρει η ενασχόληση με το θαλάσσιο καγιάκ.

Καταδύσεις στην Δυτική Κρήτη

Το εξαιρετικά όμορφο και ενδιαφέρον ανάγλυφο της ξηράς στο νομό Χανίων και την Κρήτη συνολικότερα, συνεχίζει και κάτω από την – σημερινή – στάθμη της θάλασσας με φαράγγια, βράχους, κάθετους τοίχους, λιβάδια, σπηλιές και ναυάγια που περιμένουν κρυμμένα κάτω από την όποια ψευδαίσθηση μονοτονίας αφήνει η επιφάνεια.

Θέσεις για αλεξίπτωτο πλαγιάς

• Ν. Χώρα, 2 χλμ. από το κέντρο των Χανίων.

• Οροπέδιο Ομαλού, 45 χλμ. από την πόλη των Χανίων. Μαγευτική πτήση από Καλλέργη σε βορειοδυτική-δυτική κατεύθυνση πάνω από το φαράγγι της Σαμαριάς και το Γκίγκιλο.

• Φαλάσαρνα, πάνω από την αρχαία πόλη σε δυτική κατεύθυνση.

• Οροπέδιο Ασκύφου.

• Μοναδική πτήση πάνω από τη λίμνη του Κουρνά σε βόρεια-βορειοανατολική κατεύθυνση.

• Πάνω από το Βαρύπετρο με θέα τα Λευκά Όρη και τη λίμνη της Αγιάς.

• Ελαφονήσι, με νότιο προσανατολισμό και θέα το Ελαφονήσι και το Λυβικό Πέλαγος.

• Παλαιόχωρα, με νότιο προσανατολισμό, πτήση πάνω από την Παλαιόχωρα και θέα το Λυβικό Πέλαγος.

Τεύχος 1 (για Ρωσία)

Φυσικό κάδρο ζωγραφικής…

Άγρια ομορφιά, μοναδική αρχιτεκτονική, πλούσιες επιλογές

Χειμώνας στην Ελλάδα; Κι όμως, όσο κι αν ακούγεται περίεργο, η Ελλάδα δεν είναι μόνο παραλίες, καυτή άμμος, και ηλιοθεραπεία σε απίστευτης ομορφιάς νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους. Η χώρα διαθέτει και μοναδικού κάλλους ορεινά τοπία. Μια τέτοια ξεχωριστή περίπτωση είναι τα Ζαγοροχώρια. Πρόκειται για ένα δίκτυο από 46 πανέμορφα χωριά, όπου κανείς μπορεί να βρει ό,τι ζητάει. Χωριά με ζωή ή με ηρεμία, χωριά με απίστευτη θέα ή χωριά μέσα στο δάσος. Δάση αλλά και ξερές κορυφές, πεντακάθαρα ποτάμια, όπως ο Βοϊδομάτης, το καθαρότερο ποτάμι της Ευρώπης, αλλά και αλπικές λίμνες, όπως οι δρακόλιμνες.

Λένε ότι οι τέσσερις εποχές σμίγουν στην περίφημη αλπική λίμνη Δρακόλιμνη, στο όρος
Γκαμήλα.

Τα Ζαγοροχώρια είναι ένας από τους πιο ονομαστούς τόπους στη ορεινή Ελλάδα. Απίστευτα άγριας ομορφιάς τοπία, σπάνια πανίδα και χλωρίδα, διάφανα ποτάμια και μια ξεχωριστή παραδοσιακή αρχιτεκτονική των οικισμών, από πέτρα και ξύλο που είναι τα κύρια υλικά από τα οποία κατασκευάζονταν και κατασκευάζονται ακόμη τα σπίτια, καθώς τα περισσότερα χωριά στο Ζαγόρι, είναι χαρακτηρισμένα παραδοσιακοί οικισμοί.

Η χαράδρα του Βίκου (ή αλλιώς φαράγγι του Βίκου) είναι επίσης ένα αξιοθέατο που αξίζει όχι μόνο να δείτε αλλά και να περπατήσετε μιας και διασχίζεται από ευρωπαϊκό μονοπάτι με σήμανση.

Οι δραστηριότητες που μπορείτε να κάνετε πολλές. Κάποιες από αυτές είναι πεζοπορία, ιππασία, αναρρίχηση, ορειβασία, rafting, κανό/καγιάκ, mountain bike.

Ο κόσμος κάτι παραπάνω από φιλόξενος και φιλικός.

Τα παραδοσιακά φαγητά υπέροχα! Μην ξεχάσετε να δοκιμάσετε τις περίφημες πίτες, τα γλυκά του κουταλιού και τα κρεατικά της περιοχής που είναι υπέροχα. Συνοδεύστε το φαγητό σας με ωραίο κόκκινο κρασί της περιοχής, και περάστε τα βράδια σας πίνοντας το ντόπιο τσίπουρο.

Σλάβικη ονομασία

Το τοπωνύμιο Ζαγόρι προέρχεται από τη σλαβική πρόθεση Za που σημαίνει πίσω και την αιτιατική του ουσιαστικού gora που σημαίνει βουνό, δηλαδή περιοχή πίσω από το βουνό. Είναι μετάφραση του αρχαίου ονόματος της περιοχής, «Παρωραία», που σημαίνει «παρά το όρος», από σλαβικά φύλα που κατήλθαν στην περιοχή τον 6ο αιώνα.

Τα Ζαγοροχώρια αποτελούν μια ξεχωριστή οικιστική, ιστορική και πολιτιστική ενότητα 46 χωριών, βόρεια από το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων, στο βορειοδυτικό άκρο της Πίνδου. Τα φυσικά όρια τους καθορίζονται νότια από το βουνό Μιτσικέλι, βόρεια από το ποταμό Αώο, ανατολικά από τα βουνά του Λύγκου και δυτικά από τον ορεινό όγκο της Τύμφης.

Το Ζαγόρι χωρίζεται γεωγραφικά σε τρεις ενότητες: το Κεντρικό, το Δυτικό και το Ανατολικό Ζαγόρι με είκοσι, δέκα και δεκαέξι χωριά αντίστοιχα.

Το Ζαγόρι ήταν μέλος του αρχαίου ελληνικού βασιλείου των Μολοσσών, που στην ύστερη κλασική εποχή επικράτησε σε όλη την Ήπειρο. Η Ολυμπιάδα, η μητέρα του Μέγα Αλέξανδρου, καταγόταν από την πόλη «Μολοσσίδα», στην συμβολή των ποταμών Βοϊδομάτη, Αώου και Σαραντάπορου.

Στην Βυζαντινή εποχή, δεν μνημονεύεται σε κάποιο χρονικό ότι η περιοχή υπέστη καταστροφές από κάποιο κατακτητή. Κάτι ανάλογο συνέβη και στην Τουρκοκρατία: το δύσβατο έδαφος πρόσφερε ασφάλεια στον πληθυσμό. Στην πραγματικότητα, από το 1430 που οι Τούρκοι κατέκτησαν την Ήπειρο, με την συνθήκη του Βοϊνίκου, εγκαθιδρύθηκε ένα ειδικό καθεστώς μεταξύ του «Κοινού του Ζαγορίου» και των Οθωμανικών αρχών, και αποδίδονταν κάποιος φόρος ως αντάλλαγμα για την μερική αυτονομία της περιοχής. Η είσοδος τουρκικών στρατευμάτων γίνονταν μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Τα 14 χωριά του Ζαγορίου η ύπαρξη των οποίων χρονολογούνται από το 912 μ.Χ., (τα υπόλοιπα ιδρύθηκαν αργότερα), από τον 16ο αιώνα γνώρισαν σταδιακά εμπορική και οικονομική άνθιση, καθώς η γη και τα περιουσιακά τους στοιχεία δεν κατασχέθηκαν ποτέ από τις τουρκικές αρχές. Αυτή η κατάσταση ευνοούσε και τους Τούρκους, εφόσον το Ζαγόρι δεν ήταν εστία επαναστάσεων και αναταραχών.

Από τον 17ο αιώνα, καθώς ο πληθυσμός της περιοχής αυξάνεται ραγδαία, και υπό το καθεστώς της αυτονομίας, επιφανείς Ζαγορήτες, ασχολούνται με το εμπόριο. Το Ζαγόρι αποκτά ισχυρούς εμπορικούς δεσμούς με την Κωνσταντινούπολη, τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και τη Ρωσία. Το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού ανέβηκε κατακόρυφα, με την ίδρυση σχολείων και βιβλιοθηκών σε κάθε χωριό. Η ευημερία της περιοχής και η πνευματική άνθηση του τόπου συνεχίστηκε με αμείωτο ρυθμό και τον 18ο αιώνα, όπου ιδρύθηκαν και σχολειά θηλέων, κατασκευάστηκαν μύλοι για να αλέθουν καλαμπόκι, περίτεχνα κατασκευασμένες βρύσες (κρήνες) και πετρόχτιστα γιοφύρια που είναι διάσπαρτα στην περιοχή. Πρωτοτυπία για την περιοχή αποτελεί και η ακμή μιας μορφής ιατρικής, όπου ο γιατρός έκανε χρήση θεραπευτικών βοτάνων, καθώς η περιοχή του Βίκου είναι πλούσια σε βότανα. Είχε γίνει λόγος και για την ίδρυση εκπαιδευτικού ιδρύματος εφάμιλλου με πανεπιστήμιο από τον Νεόφυτο Δούκα.

Μετά το 1860 ξεκινάει ο σταδιακός οικονομικός και εμπορικός μαρασμός, κυρίως λόγω της Βιομηχανικής Επανάστασης.

Σπίτια από σκαλιστή πέτρα και ξύλο

Σήμερα τα Ζαγοροχώρια διατηρούν αναλλοίωτη την πολιτιστική τους κληρονομιά, σε μια προσπάθεια να συνεχιστούν τα ήθη και έθιμα της περιοχής. Η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, η παραδοσιακή μουσική, το φυσικό κάλος, η άγρια ομορφιά των ορεινών όγκων και η πλούσια πανίδα και χλωρίδα της περιοχής αποτελούν τα χαρακτηριστικά αυτά που την κάνουν να ξεχωρίζει.

Στην περιοχή του Ζαγορίου αναπτύχθηκε μια ιδιόμορφη αρχιτεκτονική, που βασίζεται στην αφθονία της πέτρας και του ξύλου. Η αρχιτεκτονική του Ζαγορίου είναι ένα ωραίο παράδειγμα μίμησης της φύσης από τον άνθρωπο. Οι Ζαγορίσιοι από παλιά, είχαν να αντιμετωπίσουν τη σκληρότητα του κλίματος και του χώρου. Ένας συνεχής αγώνας χαρακτήριζε τις σχέσεις ανθρώπου και χώρου. Τα σπίτια λοιπόν είναι δεμένα πολύ με το τοπίο, την ψυχοσύνθεση και τον τρόπο ζωής των κατοίκων της περιοχής.

Το Ζαγορίσιο σπίτι έχει αμυντικό χαρακτήρα για τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες και τις επιδρομές – ληστείες. Είναι κυρίως διώροφο ή τριώροφο, με σχήμα απλό χωρίς ιδιαίτερη διακόσμηση στις εξωτερικές επιφάνειες. Οι πέτρινες πλάκες της στέγης έχουν την ίδια υφή και χρώμα με αυτές της τοιχοποιίας.

Κέντρο η πλατεία των χωριών

Όλα τα χωριά της περιοχής του Ζαγορίου είναι μονοκεντρικά. Το μεσοχώρι (πλατεία) του χωριού είναι το κέντρο, φύσει και θέσει, του χωριού. Είναι το όριο που διαχωρίζει το χωριό σε πάνω και κάτω μαχαλά. Εκεί κοντά βρίσκεται συνήθως η κεντρική εκκλησία του χωριού, τα καφενεία και το σχολείο του χωριού. Εκεί οδηγούν όλα τα σοκάκια, όλα τα πετρόκτιστα καλντερίμια.

Σε κάθε μεσοχώρι υπάρχει και ένας πλάτανος, κανόνας για κάθε Ζαγοροχώρι. Κάθε καλοκαίρι, κάτω από το δροσερό του ίσκιο πραγματοποιούνται όλες οι πολιτιστικές εκδηλώσεις με αποκορύφωμα το πανηγύρι του χωριού.

Το δύσβατο της περιοχής σε συνδυασμό με τα πολλά ποτάμια και ρέματα, ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες, επέβαλαν την κατασκευή γεφυριών. Η χρυσή εποχή του Ζαγορίου επέτρεψε σε πλούσιες οικογένειες να χρηματοδοτήσουν ακριβά και μερικές φορές ανεπιτυχή εγχειρήματα σύνδεσης των χωριών. Σήμερα, περί τα 60 γεφύρια σώζονται σε πάρα πολύ κατάσταση ενώ υπάρχουν μαρτυρίες για άλλα εκατό που έχουν καταστραφεί.

Μοναστήρια και εκκλησίες

Τα μοναστήρια και οι εκκλησίες στο Ζαγόρι ακολουθούν την δική τους αρχιτεκτονική και είναι κτισμένα με υλικά του τόπου, δηλαδή πέτρα και ξύλο. Τα κτίσματα αυτά μας πηγαίνουν πολύ πίσω στο παρελθόν, αφού χρονολογικά είναι παλαιότερα από τα κοινά σπίτια ή αρχοντικά που συναντάμε στα χωριά. Χαρακτηριστικό κοινό γνώρισμα των ναών είναι το μεγάλο εξωτερικό υπόστεγο με καμάρες, που αποτελούσε ένα είδος προθαλάμου που προστάτευε τους πιστούς από τα καιρικά φαινόμενα του χειμώνα. Σε πολλές εκκλησίες μοναστηριών η πόρτα είναι πολύ χαμηλή, κατασκευή που συναντάμε συχνά στην περιοχή, προκειμένου να αποτρέπονται οι βέβηλοι κατακτητές από το να μπαίνουν στον ιερό χώρο καβάλα στο άλογο τους, όπως το συνήθιζαν.

Το Πάπιγκο είναι ίσως το πιο ανεπτυγμένο τουριστικά χωριό των Ζαγοριών και βρίσκεται σε ένα άγριας ομορφιάς φυσικό τοπίο.

Εθνικός Δρυμός Βίκου-Αώου

Το 1973 ιδρύθηκε ο Εθνικός Δρυμός Βίκου – Αώου με σκοπό την προστασία της πλούσιας άγριας φύσης που απλώνεται από το φαράγγι του Βίκου μέχρι τη χαράδρα του κυρίως ποταμού Αώου και την ενδιάμεση ορεινή περιοχή του βουνού Τύμφη.

Μέσα στα όρια του δρυμού υπάρχουν ορισμένα από τα κυριότερα χωριά του Ζαγορίου με πλούσια ιστορία και πολιτιστική παράδοση. Αυτά είναι το Μονοδένδρι, ο Βίκος και τα Μεγάλο και Μικρό Πάπιγγο. Περιμετρικά του Δρυμού υπάρχουν άλλα έξι χωριά του Ζαγορίου, η Αρίστη, το Άγιος Μηνάς, η Βίτσα, το Καπέσοβο, το Βραδέτο και το Βρυσοχώρι, και εκτός Ζαγορίου η Κόνιτσα, η Καλλιθέα και η Κλειδωνιά.

Ο Δρυμός χαρακτηρίζεται από τους πιο εντυπωσιακούς γεωλογικούς σχηματισμούς που συναντάει κανείς στην Ελλάδα, με πέντε σπηλαιοβάραθρα, κάθετα τα περισσότερα, με μεγαλύτερο και δεύτερο στον κόσμο το βάραθρο της Προβατίνας (με βάθος 407 μέτρα).

Η πλούσια πανίδα του Δρυμού περιλαμβάνει έως σήμερα δέκα είδη αμφιβίων. Εικοσιένα είδη ερπετών, εκατόν τριάντα είδη πουλιών και εικοσιτέσσερα είδη θηλαστικών, με σημαντικότερο την αρκούδα (Ursus Arctos), το αγριογούρουνο (Sus Scrofa), το ζαρκάδι (Apreolus Capreolus), το λύκο (Canis Lupus), το αγριόγιδο (Rupicarpa Balanika) και τη βίδρα (Lutra Lutra).

Όσο σημαντική είναι η προσφορά του Δρυμού στη πανίδα άλλο τόσο είναι και στη χλωρίδα. Με τον ερχομό της άνοιξης τα δάση, τα ρέματα, τα αλπικά λιβάδια και τα βράχια γεμίζουν με αγριολούλουδα, όμορφα αρώματα και όμορφα χρώματα. Στον Δρυμό έχουν αριθμηθεί πάνω από 1.700 είδη και υποείδη φυτικών ειδών. Μεταξύ αυτών βρίσκονται και πέντε ενδημικά είδη (που δηλαδή δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στον κόσμο), 19 ενδημικά είδη της Ελλάδας καθώς και μεγάλος είναι ο αριθμός των φυτών που είναι σπάνια, προστατευόμενα ή έχουν ιδιαίτερη επιστημονική σημασία.

Επίσης, υπάρχουν τρία φαράγγια: του Βίκου μήκους δώδεκα χιλιομέτρων που σε μερικά σημεία το κάθετο ύψος του φτάνει τα 900 μέτρα τοποθετώντας το στα βαθύτερα του κόσμου, το φαράγγι του Βικάκι και η χαράδρα του Αώου, που βρίσκεται μεταξύ των βουνών Τραπεζίτσα και Γκαμήλα, μήκους δέκα χιλιομέτρων.

Το βάραθρο της Προβατίνας, με βάθος 407 μέτρα, είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στον
κόσμο.

Δραστηριότητες για κάθε γούστο

Το Κεντρικό Ζαγόρι προσφέρεται για πολλές δραστηριότητες για όλα τα γούστα και απαιτήσεις. Μοναδικά μονοπάτια για περίπατο, ορειβασία, λαογραφικά μουσεία, μοναστήρια και εκκλησιές ζαγορίσιας αρχιτεκτονικής, κανόε καγιάκ, ράφτινγκ και άλλα.

Σκι στη Βασιλίτσα...

Ενδεικτικά μπορείτε να κάνετε τα εξής:

• Επίσκεψη στα χωριά του κεντρικού Ζαγορίου, Βίτσα, Μονοδένδρι. Εκεί θα συναντήσετε το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής που βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού, στην αρχή του Φαραγγιού του Βίκου. Από κει ξεκινά και ένα μονοπάτι που διασχίζει το φαράγγι έως το χωριό Βίκος ή και για το χωριό Κήπους. Απαραίτητη η επίσκεψη σας στην περιοχή Οξιά, στο ψηλότερο σημείο του φαραγγιού 1200 μέτρα.

• Δίλοφο -Κουκούλι - Κήποι. Εκεί θα συναντήσετε μερικά από τα πιο ονομαστά γεφύρια, του Κόκκορη, το Καλογερικό, του Κοντοδήμου. Οι Κήποι είναι ένα χωριό χτισμένο αμφιθεατρικά. Στους Κήπους μπορείτε να επισκεφθείτε το λαογραφικό μουσείο του Αγάπιου Τόλη.

• Επίσκεψη στα χωριά του Δυτικού Ζαγορίου, Μικρό και Μεγάλο Πάπιγκο, Αρίστη και Βίκος. Στο χωριό Βίκος είναι η άλλη άκρη του φαραγγιού. Στο Μικρό και Μεγάλο Πάπιγκο η μαγεία της Γκαμήλας θα σας συνεπάρει καθώς θα απλώνεται επιβλητικά πάνω από τα κεφάλια σας. Για τους πιο τολμηρούς ανάβαση στη Δρακόλιμνη, μια διαδρομή περίπου 4 ωρών σε ένα σχετικά δύσκολο μονοπάτι!

Στην περιοχή μπορείτε να ασχοληθείτε όλες τις εποχές με δραστηριότητες περιπέτειας, όπως:

• Αναρρίχηση στα βουνά της Τύμφης

• Σκοποβολή στους Ασπραγγέλους

• Ράφτινγκ στα ποτάμια Βοϊδομάτης και Αώος

• Σκι στη Βασιλίτσα

• Ποδήλατο βουνού στα παλιά μονοπάτια που συνδέουν τα χωριά μεταξύ τους

• Διάσχιση της χαράδρας του Βίκου

• Ιππασία κ.α.

...και ράφτινγκ στον Βοϊδομάτη.

Αξιοθέατα

• Μονή Σπηλιώτισσας. Κατηφορίζοντας από την Αρίστη στο δρόμο για το Πάπιγγο 500 μ πριν από τη γέφυρα του Βοιδομάτη ξεκινάει αριστερά μονοπάτι για την Μονή Σπηλιώτισσας.

• Κολυμπήθρες στο Πάπιγγο. Στον δρόμο από το μεγάλο προς το Μικρό Πάπιγγο σχεδόν δίπλα στον δρόμο βρίσκονται οι κολυμπήθρες. Είναι φυσικοί σχηματισμοί που λάξευσε το νερό και έχουν γίνει κοιλώματα τα οποία το καλοκαίρι χρησιμοποιούνται σαν πισίνες

• Το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής στο Μονοδένδρι. Κυριολεκτικά στο χείλος του γκρεμού!

• Το γεφύρι του Πλακίδα ή Καλογαιρικό στους Κήπους. Ίσως το πιο όμορφο πέτρινο γεφύρι στην Ελλάδα!

• Σκάλα του Βραδέτου. Το πιο εντυπωσιακό καλντερίμι στην Ήπειρο. Η σκάλα του Βραδέτου ήταν ο μοναδικός δρόμος επικοινωνίας του χωριού με τον έξω κόσμο μέχρι το 1974.

Το Ζαγόρι, και ειδικότερα το Κεντρικό Ζαγόρι, αποτελεί έναν ιδιαίτερο τουριστικό προορισμό, αναγνωρισμένο τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, όχι μόνο για τη μοναδική στο είδος της Χαράδρα του Βίκου (η πιο βαθιά για τόσο στενό άνοιγμα χαράδρα στον κόσμο - Βιβλίο Γκίνες) αλλά και για την ανεπανάληπτη αρχιτεκτονική των οικισμών του, τα πολυάριθμα τοξωτά γεφύρια του και την πλούσια γενικά πολιτιστική του παράδοση.

Τεύχος 1 (για Ρωσία)

Μοναδικό μουσείο για το σύγχρονο κόσμημα στην Ελλάδα

Περιοδική έκθεση εμπνευσμένη από το «Αττικό Τοπίο»

Το Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη είναι το μοναδικό Μουσείο για το σύγχρονο κόσμημα στην Ελλάδα. Ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1993 και άνοιξε στο κοινό τον Δεκέμβριο του 1994, ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός πολιτιστικού χαρακτήρα. Το ΜΚΗΛ στεγάζεται στο παλιό εργαστήριο του Ηλία Λαλαούνη, στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης. Το κτίριο, μία όμορφη οικία της δεκαετίας του ‘30, ανακαινίσθηκε από τον Βασίλη Γρηγοριάδη σε σχέδια του Γάλλου αρχιτέκτονα Bernard Zehrfuss. Σήμερα το Μουσείο στεγάζει στις μόνιμες συλλογές του περισσότερα από 4000 κοσμήματα και μικρογλυπτά από 50 συλλογές, σχεδιασμένες από τον ιδρυτή του Ηλία Λαλαούνη, μεταξύ του 1940 και 2000.

Κοσμήματα, μικρογλυπτά και έργα διακοσμητικών τεχνών προστίθενται στις μόνιμες συλλογές από το 2001, τόσο από τον ελληνικό, όσο και από άλλους πολιτισμούς, με αποτέλεσμα τα εκθέματα του Μουσείου να εμπλουτίζονται συνεχώς. Περιοδικές εκθέσεις, πολιτιστικά και ερευνητικά προγράμματα και εκπαιδευτικές προτάσεις για παιδιά και νέους, εκδόσεις και προγράμματα ενηλίκων οργανώνονται διαρκώς. Οι πολιτιστικές πρωτοβουλίες του ΜΚΗΛ δίνουν έμφαση σε κοινωνικά προγράμματα για ειδικές ομάδες, όπως εκπαιδευτικές δραστηριότητες για μαθητές και άτομα με ειδικές ανάγκες, καθώς και διαλέξεις και εργαστήρια για ενήλικες, ενώ συχνά επικεντρώνονται σε θέματα διακοσμητικών τεχνών, στην χρυσοχοΐα, στον σχεδιασμό και την πρακτική της κατασκευής του κοσμήματος.

Το ΜΚΗΛ είναι ένας ζωντανός και σύγχρονος οργανισμός με εκθέματα, δραστηριότητες και χώρους για μικρούς και μεγάλους. Ατενίζοντας το μέλλον, το Μουσείο εστιάζει τους στόχους του στην εξέλιξή του σε ένα διεθνές κέντρο προαγωγής της ιστορίας του κοσμήματος, της τέχνης της χρυσοχοΐας, αλλά και των διακοσμητικών και εφαρμοσμένων τεχνών γενικότερα.

Έκθεση για το Αττικό Τοπίο

Τέσσερις σύγχρονοι Έλληνες καλλιτέχνες ζωγραφίζουν στη φύση και συνομιλούν με objets d’art από τις συλλογές αγριολούλουδα, μικρόκοσμος, γλαυκές του μουσείου κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη

Για τους σκοπούς της έκθεσης αυτής το ΜΚΗΛ παρουσιάζει τις τρεις σημαντικότερες συλλογές Μικρογλυπτών που σχεδίασε ο Ηλίας Λαλαούνης από το 1970 έως το 1975 - πολύτιμα εκθέματα που ανήκουν σήμερα στις Μόνιμες Συλλογές του ΜΚΗΛ και αναγνωρίστηκαν διεθνώς, ήδη από την δεκαετία του ’70, τόσο για την εικαστική όσο και για την τεχνική τους αρτιότητα.

Στα Αγριολούλουδα (1970), συλλογή αφιερωμένη στον φυσιοδίφη Ιωάννη Λαλαούνη, πατέρα του Ηλία (και εμπνευσμένη από τον εικονογραφημένο τόμο της Νίκης Γουλανδρή) τα γνώριμα άνθη της Αττικής γης αποτυπώνονται σε χρυσό και παρουσιάζονται ‘ριζωμένα’ σε βάσεις από ημιπολύτιμα ορυκτά. Δουλεμένα με απόλυτη προσήλωση στη λεπτομέρεια τα έργα του Λαλαούνη μοιάζουν να ξεπηδούν από τις σελίδες βοτανολογικού συγγράμματος, κερδίζοντας τις εντυπώσεις, τόσο στους ακαδημαϊκούς κύκλους όσο και στον κόσμο της τέχνης. Στον τύπο της εποχής, ο χρυσοχόος παραλληλίζεται με τον μυθικό Μίδα, και τα έργα του με τις δημιουργίες-κοσμήματα του –φίλου του-Salvador Dali.

Στον Μικρόκοσμο (1974), τα λεπτεπίλεπτα σώματα των εντόμων γίνονται έργα τέχνης σε ασήμι και ημιπολύτιμες πέτρες. Με τη δεξιοτεχνία του γλύπτη, οι πολύχρωμοι λίθοι σμιλεύονται στο εργαστήρι του χρυσοχόου για να γίνουν θώρακες σκαθαριών ή διάφανα φτερά, χρησιμοποιώντας τεχνικές πρωτοπόρες - και ο Ηλίας Λαλαούνης τιμάται από τους κριτικούς τέχνης με τον ‘τίτλο’ του Έλληνα Faberge’. Η αναφορά στην Αττική γη στη συλλογή αυτή, έμμεση όσο και άμεση: με αφορμή τα μικροσκοπικά πλάσματα που κατοικούν πάνω σε αυτή, ο δημιουργός μας ταξιδεύει στον μύθο, εκεί που το τζιτζίκι και το μυρμήγκι γίνονται πρωταγωνιστές του Αισώπου, και η θνητή Αράχνη καταδικάζεται πάντα να υφαίνει.

Τέλος, στη συλλογή Γλάυκες και Ανθέμια (1975) σχηματοποιημένα άνθη που λειτουργούν ως διακοσμητικά μοτίβα από την αρχαιότητα, συνδυάζουν φύση και τέχνη. Η γλαύκα, αρχαίο σύμβολο της πόλης της Αθήνας και της Θεάς που την προστάτευε, αποκτά για τον Ηλία Λαλαούνη μια χροιά πιο προσωπική. Η μορφή της ταξιδεύει τον ίδιο, που γεννήθηκε στους πρόποδες του Ιερού Βράχου (εκεί που σήμερα το Μουσείο Κοσμήματος φέρει το όνομά του) σε μια άλλη Αθήνα, όπου ακουγόταν ακόμα το σούρουπο, τα καλοκαιρινά βράδια, η φωνή της κουκουβάγιας. Ημιπολύτιμες πέτρες, ανάμεσά τους και ο οψιανός – ένα υλικό Ελληνικό – γίνονται γλυπτά, συνδέουν το παρελθόν με το παρόν, και με τις αναμνήσεις του ίδιου του δημιουργού, άρρηκτα συνδεδεμένες με ένα άλλο Αττικό Τοπίο.

Στην έκθεση αυτή, με κοινό παρονομαστή την Αττική γη, το άγγιγμα του χρυσοχόου Ηλία Λαλαούνη αντιπαραβάλλεται με την προκλητική ματιά του Μανώλη Ζαχαριουδάκη, του Χάρη Λάμπερτ, του Γιώργου Χαδούλη και Μανώλη Χάρου, που ζωγραφίζουν εκ του φυσικού, και φωτογραφίζονται επί το έργο από τον φακό του Γιώργου Βδοκάκη. Χρυσός και χρώμα, αποτυπώνουν το οικείο – και το μετουσιώνουν.

Τέσσερις σύγχρονοι Έλληνες καλλιτέχνες

Η έκθεση Αττικό Τοπίο περιλαμβάνει ποικίλα θέματα του φυσικού περιβάλλοντος της Αττικής και αποτελεί μία συνύπαρξη των καλών τεχνών με τις εφαρμοσμένες. Τέσσερις καλλιτέχνες βγαίνουν και ζωγραφίζουν για πρώτη φορά στη φύση. Πειραματίζονται πάνω σ’ αυτό που βλέπουμε και τον τρόπο που το βλέπουμε. Ζωγραφίζουν εξ’ επαφής και αναζητούν τους παράγοντες που στοιχειοθετούν το ωραίο. Με λίγα λόγια εξετάζουν τον τρόπο που βλέπει το μάτι. Οι εικαστικοί που συμμετέχουν είναι ο Μανώλης Ζαχαριουδάκης, ο Χάρης Λάμπερτ, ο Γιώργος Χαδούλης ο Μανώλης Χάρος ενώ η φωτογραφική αποτύπωση αυτού του οδοιπορικού ανήκει στον Γιώργο Βδοκάκη.

Η θεματολογία τους περιορίζεται στις σκηνές της υπαίθρου. Γεννιέται και αναπτύσσεται κάτω από αίθριους ουρανούς, μεσογειακούς ήλιους, και καταπράσινα λιβάδια. Ακρόπολη, Ανάβυσσο, Βραυρώνα, Σούνιο, Καπανδρίτι, Κουβαράς, Σαλαμίνα είναι κάποιες από τις περιπλανήσεις τους στην Αττική γη. Λάδια, σχέδια, ακουαρέλες και φωτογραφίες προσπαθούν να αποδώσουν το σήμερα με τις εικαστικές τάσεις της εποχής μας συνδυάζοντας τον λυρισμό με μια νέα αντίληψη χρωμάτων.

Δίχως να βουλιάζουν στη βαριά ατμόσφαιρα των νατουραλιστών, χρησιμοποιούν την παλέτα τους για να εκφράσουν το συναίσθημα, το πάθος και την ένταση. Τα στοιχεία της φύσης, το τοπίο γενικότερα είναι χώροι που προσεγγίζουν σχεδιαστικά αλλά δεν αντιγράφουν. Η ζωγραφική τους έχει τη σημασία του πειράματος για την επαλήθευση γενικότερων νόμων. Είναι συγχρόνως πεδίο μαθητείας και άσκησης. Φανερώνει έναν αγώνα για την κατάκτηση της αλήθειας, της γνώσης στον τομέα της ζωγραφικής. Τα σχέδια τους είναι εργαλεία ανίχνευσης και γνώσης της ουσίας, της ψυχής αυτού του κόσμου.

Εμφανείς είναι οι έμμεσοι απόηχοι από τα ευρωπαϊκά κινήματα του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Στην αρχή αποτύπωναν φωτογραφικά και με ρομαντική διάθεση το Αττικό τοπίο έχοντας ιδιαίτερη προτίμηση στην αρχαιότητα ενώ αργότερα με την έλευση του μοντερνισμού, οι καλλιτέχνες επιλέγουν μια πιο ελεύθερη πινελιά και δημιουργούν τοπία με αφηγηματικές ενίοτε τάσεις, απαλλαγμένα από τους κανόνες της φωτογραφικής αποτύπωσης και του ρεαλισμού.

Ο Μανώλης Χάρος επηρεάζεται από την αρχαιότητα, ιχνηλατεί την ιστορία που κρύβεται πίσω από έναν τοίχο ή μια κολώνα, αποκρυπτογραφεί το χθες μέσα από ένα δένδρο.

Οι εικόνες του ξεπερνούν τη νατουραλιστική αποτύπωση της σιωπής και μεταφέρουν την μεταφυσική ατμόσφαιρα του Bőcklin. Δεν αποτελούν αυτοτελείς συνθέσεις. Μπορεί να αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου έργου. Η γοητεία της ζωγραφικής του στηρίζεται στην ασάφειά της. Εξάλλου τίποτα το πολύ σαφές και εκλογικεύσιμο δεν είναι δυνατόν να μας γοητεύσει. Η γοητεία είναι κάτι σαν μουσική, είναι μια αιώρηση ανάμεσα στο είναι και στο μη είναι.

Ο Μανώλης Ζαχαριουδάκης με αφαιρετική διάθεση δημιουργεί από μελάνι και κάρβουνο ένα patch της Αττικής γης, πολλαπλά μικρά τοπία στην ίδια εικόνα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Η ουσία μιας γραμμής είναι αφαίρεση• εξάλλου πόσες φορές μεγάλοι καλλιτέχνες δεν τόνισαν το γεγονός ότι δεν υπάρχουν γραμμές στη φύση, πως το περίγραμμα ενός αντικειμένου είναι ένα σχήμα καθαρά νοητικό, πως η γραμμή που οριοθετεί ένα πράγμα δεν υπάρχει πουθενά, πως έχουμε να κάνουμε με ένα νεφέλωμα παρά με ένα ευδιάκριτο σχήμα.

Ο Γιώργος Χαδούλης με κοφτές νευρικές πινελιές και με εκούσια απουσία του περιγράμματος των σχημάτων, περίπου αρχέγονα, αποδίδει την φωτεινή εντύπωση της στιγμής αλλά και τις σπάνιες ατμοσφαιρικές όψεις που σχηματίζονται όταν πέφτει καταχνιά στην θάλασσα και τις πλαγιές. Λούζει τα έργα του με το Αττικό φως το οποίο αποτελεί και δομικό στοιχείο της παράστασης, «ζυμωμένο» με τα χρώματα και την υλική τους σύσταση. Ζωγραφίζει τη δροσιά της αυγής, τη ψύχρα και την υγρασία της νύχτας. Ζωγραφίζει τις κλιματολογικές συνθήκες περισσότερο παρά τις γεωγραφικές.

Ο Χάρης Λάμπερτ ακολουθώντας το γνώριμο ύφος της pop art και με την τεχνική μιας πιο ελεύθερης πινελιάς και φωτεινότερα χρώματα αντιμετωπίζει το τοπίο σαν μια αυτοτελή σύνθεση. Επηρεασμένος από τις αρχές της πρώιμης Αναγέννησης ξαναδίνει νόμους όπως οι Ιταλοί καλλιτέχνες, γιατί πιστεύει ότι το έργο τέχνης αποτελεί έκφραση των αιώνιων αρμονιών της φύσης και γι’ αυτό δεν μπορεί να αφεθεί στην τύχη. Ανακεφαλαιώνει την εξέλιξη των θεωριών περί αναλογίας, αρμονίας και γεωμετρικών κανόνων και αποτυπώνει την ψυχή του τοπίου, ενώ ο Γιώργος Βδοκάκης μέσα από τον φωτογραφικό του φακό και τοvideo, προτείνει τη δική του εκδοχή ξεκινώντας την καταγραφή από επαναλαμβανόμενα γενικά πλάνα, και – προχωρώντας και αποτυπώνοντας μεγεθυσμένες λεπτομέρειες του Αττικού τοπίου και των καλλιτεχνών ¬– καταλήγει στη λήψη του υπόλοιπου «σκηνικού» περίγυρου. Οι φωτογραφίες του εξιστορούν κινηματογραφικά, καρέ-καρέ και με τρόπο αφηγηματικό τις στιγμές αυτού του εικαστικού οδοιπορικού.

Τοπία με τάσεις ρεαλιστικές, αφαιρετικές, ιμπρεσσιονιστικές κυριαρχούν στην ζωγραφική και των τεσσάρων καλλιτεχνών και συνυπάρχουν διαλεκτικά με μνήμες και οπτικά βιώματα από την αττική ατμόσφαιρα που μετουσιώνει τα αντικείμενα και τις επιδράσεις του φωτός στον τόπο μας. Παγιδεύουν αυτή τη βαθύτερη ζωή που κρύβεται αλλά και υπάρχει πίσω από την πραγματικότητα, ακριβώς εκεί που αρχίζει η ποίηση.

Κάποιοι αποφεύγουν τους ουδέτερους τόνους, τα μαύρα, και τα γκρι που αφαιρούν από τα αντικείμενα τη φωτεινότητα τους. Άλλοι πάλι το επιδιώκουν. Το τελικό αποτέλεσμα διακρίνεται για την πηγαιότητα και την γνησιότητα των αναζητήσεων τους, την ειλικρίνεια και τον πλούτο της εκφραστικής τους γλώσσας, την ποιότητα και την αλήθεια των διατυπώσεων τους. Η ζωγραφική τους γραφή είναι έντιμη, χωρίς τεχνάσματα, με ψυχική γενναιοδωρία προς τον θεατή.

Τεύχος 1 (για Ρωσία)

Οι τεχνίτες που σκαλίζουν και πλέκουν το ασήμι

Η χειροποίητη επεξεργασία του ασημιού έχει δώσει μοναδικές δημιουργίες

Μια από τις λίγες πόλεις που έχουν αγαπήσει το ασήμι και έχουν διαπρέψει με την τέχνη της αργυροχοΐας είναι τα Ιωάννινα, πρωτεύουσα της Ηπείρου. Η αργυροχοΐα στην πόλη αλλά και ευρύτερα σε ξακουστά χωριά της Ηπείρου, έχει τις ρίζες της στα βάθη των αιώνων. Παρουσιάζει όμως σημαντική δραστηριότητα από την εποχή του Δεσποτάτου της Ηπείρου και μετά. Την μεγάλη της άνθιση γνώρισε τον 18ο και 19ο αιώνα, εποχή που τα Γιάννενα είχαν αναδειχθεί σε ένα από τα μεγαλύτερα πνευματικά εμπορικά και καλλιτεχνικά κέντρα των Βαλκανίων.

Άποψη του περίφημου κάστρου των Ιωαννίνων, το εσωτερικό του οποίου κατοικείται ακόμα και στις μέρες μας.

Τα Ιωάννινα βρίσκονται στη βορειοδυτική Ελλάδα και ανήκουν διοικητικά στην Ήπειρο. Είναι η μεγαλύτερη και πιο ιστορική πόλη της Ηπείρου. Στην πόλη αυτή, αιώνες τώρα, έχει αναπτυχθεί μια ιδιαίτερη παραδοσιακή τέχνη: Αυτή της χειροποίητης επεξεργασίας του ασημιού με σκοπό την παραγωγή αντικειμένων μοναδικής τέχνης.

Κατά τους περασμένους αιώνες, τα εργαστήρια της πόλης εξέλιξαν και ανέπτυξαν τις τεχνικές τους με αποτέλεσμα τα περίφημα «Γιαννιώτικα Ασημικά» να αναγνωρίζονται ως τα καλύτερα του είδους.

Τα γιαννιώτικα ασημένια σκεύη έχουν τη δική τους ιστορία.

Η Παμβώτιδα είναι η λίμνη των Ιωαννίνων με το πανέμορφο νησάκι της, που έχει τη δική του ιστορία.

Οι αρχές της γιαννιώτικης τέχνης ξεκινούν περίπου με την ιστορία της πόλης των Ιωαννίνων. Σύμφωνα με ιστορικές αναφορές γνωρίζουμε ότι το ασήμι δουλεύεται στα Ιωάννινα από τα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Επίσης, υπάρχει πληθώρα τουρκικά έγγραφα που μας δείχνουν ότι

το 1430 ο κλάδος της ασημουργίας βρίσκεται στην ακμή του. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας υπάρχουν στοιχεία για την εμπορική και την εξαγωγική δραστηριότητα προϊόντων αργυροχοΐας από τους Γιαννιώτες τεχνίτες σε περιοχές όπως, το Βελιγράδι, η Βενετία, το Βουκουρέστι, η Πράγα, η Βιέννη ακόμη και τα Σκόπια, αλλά και πολύ πιο μακρά, στη Ρωσία.

Μέσα στο πέρασμα τόσων αιώνων, πολλά έχουν αλλάξει στην τέχνη της ασημουργίας, Ωστόσο, αυτό που δεν έχει εκλείψει είναι το πάθος των Γιαννιωτών για το ασήμι, και τα περίτεχνα αντικείμενα που παράγονται σε αυτή την όμορφη γωνιά της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Αυτό μαρτυρά και το γεγονός ότι παρά την ύφεση και τα οικονομικά προβλήματα της χώρας, σήμερα στα Γιάννενα υπάρχουν περίπου 90 εργαστήρια που εξακολουθούν να παράγουν χειροποίητα έργα τέχνης με παραδοσιακές τεχνικές, όπως είναι:

• Τα περίφημα σκαλιστά σκεύη

• Τα σκαλιστά εκκλησιαστικά αντικείμενα, όπως καντήλια και εικόνες

• Τα χυτά αντικείμενα, όπως κουτάλια γλυκού και σερβίτσια

• Τα χυτά φωτιστικά

• Τα συρματερά ή φιλιγκράν κοσμήματα και σκεύη, που κατασκευάζονται εξολοκλήρου από σύρμα στριμμένο σε σχέδια, όλο με το χέρι, τεχνική η οποία είναι γνωστή από τα προ Χριστού χρόνια

• Τα γνωστά βυζαντινά και αρχαϊκά κοσμήματα

Οι Γιαννιώτες τεχνίτες ασημουργοί, αντλώντας έμπνευση από τα έργα της αρχαίας ελληνικής παράδοσης και της αξεπέραστης βυζαντινής τέχνης αλλά εκφράζοντας ταυτόχρονα και τις αξίες της ηπειρώτικης ευαισθησίας και καλαισθησίας, έκαναν έντονη την παρουσία τους στον σπουδαίο αυτό

χώρο της νεώτερης ελληνικής αργυροχοΐας.

Η ιδιαιτερότητα της γιαννιώτικης τέχνης εκφράζεται κυρίως από ιδιαίτερες τεχνικές κατασκευής όπως το σφυρήλατο, το φουσκωτό ή σκαλιστό, το συρματερό ή φιλιγκράν και το σαβάτι, τεχνικές οι οποίες στα Γιάννενα έφθασαν στο απόγειο της εκφραστικής τους δύναμης.

Τα γιαννιώτικα κοσμήματα και σκεύη προσφέρουν μια ζεστή ανθρώπινη οπτική εντύπωση δοσμένη σε ιδιαίτερα λεπτή και κομψή διάσταση.

Τα εργαστήρια αργυροχοΐας που λειτουργούν σήμερα, συνεχίζουν την παράδοση, δημιουργώντας χειροποίητα προϊόντα υψηλής αισθητικής και καλλιτεχνικής τελειότητας εφάμιλλης εκείνης του παρελθόντος.

Η λαϊκή τέχνη συνιστά κομμάτι της παράδοσης στα Ιωάννινα. Οι αιώνες ιστορίας της έχουν αφήσει σημάδια ανεξίτηλα, ώστε σήμερα, όταν μιλάμε για γιαννιώτικη τέχνη, η καλαισθησία και η ποιότητα να έρχονται κατευθείαν στο μυαλό μας.

Κέντρο Παραδοσιακής Βιοτεχνίας

Από τα 90 περίπου εργαστήρια που λειτουργούν στα Γιάννενα, τα 36 «δημιουργούν» τα αριστουργήματά τους στο πλαίσιο του Κέντρου Παραδοσιακής Βιοτεχνίας Ιωαννίνων (ΚΕ.ΠΑ.Β.Ι) το οποίο βρίσκεται σε κεντρικό σημείο της πόλης, πλάι στην όμορφη και γραφική λίμνη Παμβώτιδα. Εκεί έχουν συγκεντρωθεί ορισμένοι από τους πιο ταλαντούχους κατασκευαστές της πόλης –αν όχι της χώρας.

Για το λόγο αυτό, το ΚΕ.ΠΑ.Β.Ι συνιστά την τέλεια ευκαιρία για όποιον θέλει να δει από κοντά πώς ένα απλό μέταλλο, όπως είναι το ασήμι, μπορεί να «δώσει» πραγματικά κομψοτεχνήματα. Οι επισκέπτες του Κέντρου, μπορούν να συνομιλήσουν με τους κατασκευαστές μαθαίνοντας έτσι από «πρώτο χέρι» τις τεχνικές και τα μυστικά της αργυροχοΐας, ενώ το σύγχρονο οπτικοακουστικό υλικό θα τους βοηθήσει να «ταξιδέψουν» στο χρόνο και να μάθουν την ιστορία αυτής της τέχνης που έκανε τα Ιωάννινα γνωστά σε όλο τον κόσμο.

Μαζί με τα εργαστήρια, λειτουργεί επίσης μουσείο με εκθέματα, πατροπαράδοτα εργαλεία και αντικείμενα, αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων, καφετέρια-εστιατόριο, καθώς και πρατήριο λιανικής πώλησης προϊόντων αργυροχοΐας, ένα από τα μεγαλύτερα καταστήματα πώλησης προϊόντων αργυροχοΐας στην Ελλάδα.

Αντικείμενα από χαλκό και κασσίτερο

Όμως στα Ιωάννινα δεν έχει ξεχωρίσει μόνο το ασήμι. Πολλά εργαστήρια καταπιάνονται και με άλλα μέταλλα, όπως ο χαλκός και ο κασσίτερος. Οι Γιώργος Μαρίνος και Χρήστος Παπαφωτίου, ειδικεύονται, εδώ και 50 χρόνια, στην κατασκευή καμπανών.

Στο εργαστήριό τους, που πλέον διαχειρίζονται τα παιδιά των παλιών μαστόρων, θα βρείτε και τον Πέτρο Μιχαήλ ο οποίος με καμάρι θα σας δηλώσει πως «βρίσκεστε μπροστά στον καλύτερο μάστορα των Βαλκανίων». Άγνωστο αν είναι μύθος ή πραγματικότητα. Ωστόσο, αναμφίβολα γνωρίζει πολύ καλά την τέχνη των καμπανών –διότι περί τέχνης πρόκειται- και δεν διστάζει να μοιραστεί τις γνώσεις του με όποιον ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερα.

Τα Ιωάννινα λοιπόν ζουν στιγμές δόξας με τη φήμη τους να ξεπερνά τα στενά σύνορα της χώρας. Και πού οφείλεται αυτό; Στις λαϊκές τέχνες που, παρά το πέρασμα των εκατοντάδων χρόνων, έχουν κρατήσει αναλλοίωτες τεχνικές και «μυστικά» κατασκευής περιμένοντας όλους εσάς για να σας τα

διδάξουν από κοντά!

Σφυρήλατα και χυτά

Ο τρόπος κατασκευής ενός ασημένιου αντικειμένου προσδιορίζει και την ονομασία του. Κυρίως χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, τα σφυρήλατα και τα χυτά.

Σφυρήλατο ονομάζεται το ασημένιο αντικείμενο, το σχήμα του οποίου δημιουργείται με το σφυρί. Ξεκινώντας ο τεχνίτης από ένα φύλλο ασημιού, του δίνει σχήμα με το σφυρί και τη βοήθεια, συνήθως, του τόρνου. Επίσης, στη διάθεση του τεχνίτη βρίσκονται ανάγλυφες ή εσώγλυφες μήτρες, οι οποίες χρησιμοποιούνται στην αποτύπωση παραστάσεων επάνω σε αγγεία ή και κοσμημάτων.

Αντίθετα, για άλλα αντικείμενα μικρά, ή τμήματα μεγαλύτερων, χρησιμοποιούνται τα καλούπια ή τα παντέφτια. Πρόκειται ουσιαστικά για μήτρες μέσα στις οποίες χύνεται το λιωμένο ασήμι (χυτά), και όπου αυτό παίρνει το σχήμα που θέλει ο τεχνίτης. Στη συνέχεια, το επεξεργάζονται στο χέρι για να

διορθώσουν τυχόν ατέλειες και για περαιτέρω διακόσμηση. Η τεχνική αυτή βοηθούσε και βοηθά στη γρήγορη παραγωγή των συγκεκριμένων αντικειμένων.

Ως προς την τεχνική, ο τρόπος δημιουργίας του διακόσμου προσδιορίζει και την ονομασία του. Παρά το γεγονός ότι σε πολλά αργυρά αντικείμενα χρησιμοποιείται μία μόνο τεχνική, σε άλλα παρατηρείται η ύπαρξη συνδυασμού, στοιχείο που δίδει αξία στο αντικείμενο αλλά και μαρτυρά την ικανότητα και τη δεξιοτεχνία του τεχνίτη. Ο χαρακτός διάκοσμος δημιουργείται συνήθως με τη βοήθεια σχεδίου το οποίο εφαρμόζονταν στο αντικείμενο και στη συνέχεια αυτό δουλευόταν στην καλή του όψη με τη βοήθεια καλεμιών.

Στον ανάγλυφο διάκοσμο, το ασημένιο αντικείμενο, αφού τοποθετηθεί μέσα σε πίσσα, δουλεύεται στην ανάποδή του όψη (η καλή καλύπτεται από την πίσσα), έτσι ώστε να δημιουργηθεί ο φουσκωτός διάκοσμος, χωρίς οι κραδασμοί να επηρεάσουν την επιφάνεια καθώς απορροφούνται από την

πίσσα.

Ποδηλατόδρομος περιμετρικά στη λίμνη της πόλης.

Ο διάτρητος διάκοσμος δημιουργείται με την αφαίρεση, βάσει σχεδίου, τμημάτων της επιφάνειας, έτσι ώστε να εμφανιστεί το επιθυμητό θέμα και αποτέλεσμα.

Ο συρματερός διάκοσμος δημιουργείται με τη χρήση ασημένιων συρμάτων τα οποία συγκολλούνται στην επιφάνεια του αντικειμένου δημιουργώντας σχέδιο ή αποτελώντας τμήμα αυτού.

Ο κοκκιδωτός διάκοσμος αποτελείται από συμπλέγματα μικρών κοκκίδων («γράνες»), οι οποίες συγκολλούνται συνήθως επάνω στα σύρματα. Έτσι, είναι πολύ συνηθισμένο ο κοκκιδωτός διάκοσμος να συνοδεύει τον συρματερό.

Σμάλτο και σαβάτι

Με την τεχνική του σμάλτου, τοποθετείται σε σκόνη η αναγκαία ποσότητα σμάλτου επάνω στην επιφάνεια που θέλει ο τεχνίτης και στη συνέχεια ψήνεται σε υψηλή θερμοκρασία έτσι ώστε να λιώσει και να πάρει το επιθυμητό σχήμα και χρώμα.

Το savat (σαβάτι ή νίελο), προέρχεται από κράμα μετάλλων, το οποίο τοποθετείται επάνω στη χαραγμένη επιφάνεια του αντικειμένου και λειώνει σε υψηλή θερμοκρασία. Στη συνέχεια ο τεχνίτης το επεξεργάζεται και το λειαίνει σε στερεοποιημένη μορφή. Πρόκειται για μια τεχνική η οποία είναι

γνωστή από την αρχαιότητα, γνώρισε μεγάλη διάδοση στη βυζαντινή εποχή και κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας και η οποία έχει σήμερα σχεδόν εγκαταλειφθεί σε όλα τα μέρη της Ελλάδος εκτός από τα Ιωάννινα.

Πολύτιμοι λίθοι

Ως προς τους πολύτιμους ή ημιπολύτιμους λίθους, συνήθως χρησιμοποιούνται μαργαριτάρια, αμέθυστος και ορεία κρύσταλλος, ενώ από τις ημιπολύτιμες πέτρες, συχνότερα απαντώμενες, ο αχάτης, οι καρχηδόνιοι, η κορναλίνα, το κοράλλι και οι σαρδόνιοι.

Τέλος, χρησιμοποιείται και χρωματισμένη υαλόμαζα,όπου αυτό απαιτείται. Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι η χρήση πολύτιμων ή ημιπολύτιμων λίθων εξαρτάται τόσο από τον παραγγελιοδότη όσο και από τον παραλήπτη ενός αργυρού αντικειμένου αλλά και από την γενικότερη οικονομική κατάσταση της εποχής. Το ίδιο συμβαίνει και με τη χρήση του χρυσού, με σκοπό την επιχρύσωση ολόκληρου ή τμημάτων ενός αργυρού αντικειμένου, είτε κοσμικού είτε εκκλησιαστικού.

Όπως, λοιπόν, φαίνεται από τη σύντομη αυτή περιγραφή του εργαστηρίου ενός αργυροχόου, των μέσων και των τεχνικών που χρησιμοποιεί, σε τίποτα δεν έχει επέλθει αλλαγή σε σχέση με το παρελθόν, παρά μόνο στον λελογισμένο εκσυγχρονισμό ορισμένων μέσων και εργαλείων και αυτά για τη διευκόλυνση του τεχνίτη. Η πορεία της αργυροχρυσοχοΐας στο νομό Ιωαννίνων είναι μακραίωνη και αδιάσπαστη και προσφέρει μέχρι και σήμερα έργα τέχνης τα οποία ισάξια μπορούν να συγκριθούν με αυτά του παρελθόντος. Η δυνατότητα δημιουργίας χειροποίητων έργων προσφέρει στον κατασκευαστή αλλά και στον αγοραστή την αίσθηση της παραγωγής και της κατοχής αντίστοιχα ενός μοναδικού προϊόντος, για το οποίο λόγω του χαρακτήρα του δεν υπάρχει ακριβώς αντίστοιχό του.

ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΑΙΘΟΥΣΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΑΡΓΥΡΟΧΟΙΑΣ

Η βαρύτητα που δίνουν οι Γιαννιώτες στην αργυροχοΐα αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι προετοιμάζεται ένα φιλόδοξο έργο κατασκευής διαδραστικής αίθουσας ιστορίας της τέχνης της γιαννιώτικης αργυροχοΐας.

Πρόκειται για μία σημαντική παρέμβαση που θα υλοποιηθεί στο χώρο του ΚΕΠΑΒΙ.

Η μελέτη του έργου εκπονήθηκε από το Κέντρο Παραδοσιακής Βιοτεχνίας, το οποίο για την εκτέλεσή του, υπέγραψε προγραμματική σύμβαση με το Δήμο Ιωαννίνων, ο οποίος αποτελεί και τον τελικό δικαιούχο. Η διαδραστική αίθουσα είναι ενταγμένη στο ΕΣΠΑ και ο προϋπολογισμός σύμφωνα με την σύμβαση ανέρχεται στις 587.000 ευρώ.

Τεύχος 1 (για Ρωσία)

Το Κέντρο του Ορθόδοξου µοναχισµού

Η Μοναστική Πολιτεία του Άθω χαρακτηρίζεται πολύτιµη

παγκόσµια πολιτιστική κληρονοµιά από την Unesco. 

To Άγιο Όρος είναι ένα από τα σηµαντικότερα τµήµατα όχι µόνο της Βαλκανικής, αλλά της Ευρώπης και της Ανατολικής Εκκλησίας λόγω της µεγάλης εθνικής, ιστορικής, θρησκευτικής, γραµµατειακής και πολιτισµικής αξίας του, όπως επίσης θεωρείται σηµαντικό κέντρο διατήρησης και συντήρησης πλούσιου υλικού και δικαίως χαρακτηρίζεται “καταφύγιο” και “µουσείο” µοναδικού θησαυρού ελληνικής τέχνης και γραµµάτων.

Η «Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία» που βρίσκεται εντός της Ελλάδας, (ίσως μοναδική στον κόσμο, με εξαίρεση τη κοσμική Λάσα του Θιβέτ), στην χερσόνησο του Άθω της Χαλκιδικής στην Μακεδονία, ονομάζεται επίσημα Ιερά Κοινότης Αγίου Όρους και θεωρείται κέντρο του Ορθόδοξου μοναχισμού.

Το Άγιο Όρος ονομάζεται και σαν «Περιβόλι της Παναγιάς», μία ονομασία που προέρχεται από την ιστορία: Όταν η Παναγιά ταξίδευε με τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, ώστε να επισκεφτούν τον Λάζαρο, μία θαλασσοταραχή ανάγκασε το καράβι τους να δέσει σε ασφαλές λιμάνι της χερσονήσου. Εκεί λοιπόν η Παναγιά εντυπωσιάστηκε από την σπάνια ομορφιά και ζήτησε από τον Υιό της να της το δωρίσει.

Το Άγιο Όρος, ένας ιερός τόπος που τυλίχτηκε μέσα στους αιώνες από μύθους και ιστορία, θρησκεία και τέχνη, για χίλια χρόνια τώρα, χαρακτηρισμένο πια ως μία πολύτιμη παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά από την Unesco.

Ο επιβλητικός Άθωνας προέτρεψε τους ανθρώπους να τον συνδέσουν με μύθους λόγω του επιβλητικού του όγκου, προσωποποιώντας τον σε γίγαντα που άλλοτε ξεκόλλησε ένα βράχο από τη Θράκη και πετώντας τον στην Χαλκιδική δημιούργησε το όρος του Άθωνα και άλλοτε πάλι όταν ο Ποσειδώνας, θεός της θάλασσας πέταξε ένα βράχο προς τον Άθωνα, σκοτώνοντας τον.

Η χερσόνησος του Άθω

Η ανατολικότερη και τραχύτερη των τριών επιμέρους παράλληλων χερσονήσων της Κασσάνδρας ή Παλλήνης, Λόγκου ή Σιθωνίας -κεντρική, είναι αυτή του Άθω ή Αγίου Όρους και όλες μαζί συναπαρτίζουν την χερσόνησο της Χαλκιδικής.

Η χερσόνησος Άθως καλύπτεται από το όρος Αθω που κορυφώνεται σε μια μαρμάρινη πυραμίδα ύψους 2033μ., από όπου πήρε και το όνομά της και καταλήγει στο Ακρωτήριο Νυμφαίο ή Ακρόθωον. Στην περιοχή δεν υπάρχουν ποτάμια και λίμνες. Συνδέεται με την Χαλκιδική με στενό ισθμό, χαμηλής λωρίδας γης, μήκους 2 χλμ., ιστορικό από τους Περσικούς πολέμους το 480 π.Χ.. Μεταξύ της χερσονήσου του Αθω και της Σιθωνίας ή Λόγκου σχηματίζεται ο Σιγγιτικός ή κόλπος Αγίου Όρους, ενώ ΒΑ ο κόλπος της Ιερισσού.

Λίγα μίλια ΝΑ του Αθω βρίσκεται το μεγαλύτερο βάραθρο του Αιγαίου που από τα 80μ βάθος, απότομα φθάνει τα 1070μ.

Οι πρώτοι μοναχοί

Οι πρώτοι μοναχοί που εγκαθίστανται στο Αγιο Όρος καταγράφονται μόλις στις αρχές του 9ου αιώνα, που αρχικά κατοικούσαν σε σπηλιές, ενώ ο τρόπος της μοναστικής ζωής άλλαξε ριζικά με την άφιξη του οσίου Ευθυμίου του Μικρασιάτη.

Το 883 οι μοναχοί του Αγίου Όρους σύμφωνα με αυτοκρατορική απόφαση του Βασιλείου του Α’, εξασφάλισαν το δικαίωμά τους να ασκητεύουν ελεύθερα, διατηρώντας το μέχρι και σήμερα, ενώ στα μέσα το 10ου αιώνα η χερσόνησος αρχίζει να παίρνει την ονομασία «Αγιο Όρος».

Ο όσιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης σημάδεψε την μοναστική πολιτεία με την έντονη παρουσία του αλλά και με τις δραστικές αλλαγές που επέφερε και αφού εξασφάλισε μεγάλες κρατικές χρηματοδοτήσεις, έχτισε τη «Βασιλική» στις Καρυές, στην θέση του μικρού ναού του Πρωτάτου. Η «Βασιλική» ήταν η έναρξη για περαιτέρω σπουδαία κτίσματα, όπως η μονή Μεγίστης Λαύρας, η Μονή Ζυγού, η μονή Ιβήρων, Βατοπεδίου και άλλων.

Το άβατο του Αγίου Όρους επήλθε τον 12ο αιώνα, όταν κτηνοτρόφοι εγκαταστάθηκαν στην χερσόνησο, δημιουργώντας αναστάτωση στην μοναστική ζωή των μοναχών.

Ετσι, βασιλική παρέμβαση εκδίωξε τους κτηνοτρόφους και όλους τους κοσμικούς, καθώς και τις γυναίκες, θεσμοθετώντας την απαγόρευση της εισόδου αυτών, κάτι που κατοχυρώθηκε μόνο τον 20ο αιώνα από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Υποταγή στους Οθωμανούς

Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και πιο συγκεκριμένα το 1387 το Αγιο Όρος υποτάχθηκε στους Οθωμανούς, για λίγο διάστημα, μέχρι να επιστρέψει στην κυριαρχία του Βασιλιά της Θεσσαλονίκης. Το 1423 υποτάσσεται και πάλι, εκούσια αυτή τη φορά, εξασφαλίζοντας την ηπιότερη μεταχείριση των κατακτητών. Οι μοναχοί εκμεταλλευόμενοι αυτού του γεγονότος, κατάφεραν να ενισχύσουν τον τομέα της παιδείας και μεταξύ άλλων να ιδρύσουν την Αθωνιάδα, μία σχολή που κατάφερε να επηρεάσει κατά πολύ την άσχημη κατάσταση της παιδείας του υπόδουλου τότε ελληνισμού. Το 1821 το Άγιο Όρος παρόλα αυτά τάχθηκε στο πλευρό της Χαλκιδικής και βοήθησε στην Επανάσταση, γεγονός που πλήρωσε αργότερα πολύ ακριβά, και οικονομικά αλλά και με θύματα, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, που είχαν βρει τότε καταφύγιο στο Άγιο Όρος.

Κατά το θεωρούμενο πρώτο Τυπικό που επικύρωσε ο Αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής, ο Αθως καλείται απλώς «Όρος» που ίσως αυτή να ήταν η συνήθης τότε ονομασία του χώρου.

Η επικράτηση όμως του ονόματος «Αγιον Όρος» φαίνεται να έγινε κατά το πρώτο μισό του 12ου αιώνα, συγκεκριμένα σε χρυσόβουλο έγγραφο του Αυτοκράτορα Αλέξιου Α’ Κομνηνού προς την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας το 1144 που αναγνωρίζεται οριστικά και επίσημα και επιβάλλεται το νέο όνομα όπως αναγράφεται σ΄ αυτό: «Εφεξής το όνομα του Άθω καλείσθαι Αγιον Όρος παρά πάντων».

Τρόποι πρόσβασης και διαμονής

Στο Αγιον Όρος μπορείτε να μεταβείτε μόνο από τη θάλασσα και διαθέτει δύο λιμάνια επιβίβασης, της Ιερισσού και της Ουρανούπολης.

Οι περισότεροι προσκυνητές εξυπηρετούνται από το λιμάνι της Ουρανούπολης για το λόγο του ότι είναι πιο προστατευμένη από της δυσμενείς καιρικές συνθήκες σε σχέση με το λιμάνι της Ιερισσού.

Για να φτάσετε στο Άγιο Όρος θα χρειαστεί να τηλεφωνήσετε στο Γραφείο Προσκυνητών στη Θεσσαλονίκη (+30 2310 252 575) για να σας εκδοθεί το σχετικό διαμονητήριο, δηλαδή το επίσημο έγγραφο που εκδίδει η Ιερά Επιστασία και σας εξασφαλίζει τρεις διανυκτερεύσεις.

Θα πρέπει να φροντίσετε εγκαίρως την κατοχύρωσή του ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες γιατί καταφθάνουν κάθε χρόνο πλήθος προσκυνητών από κάθε μεριά του πλανήτηκαι ο αριθμός των επισκεπτών καθημερινά περιορίζεται στα 120 άτομα.

Τα απαραίτητα στοιχεία που ζητούνται είναι : Ονοματεπώνυμο, όνομα πατρός, έτος γεννήσεως και αριθμός αστυνομικής ταυτότητας με την εκδούσα Αρχή.

Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία του Διαμονητηρίου, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με μοναστήρια που σας ενδιαφέρει να επισκεφθείτε.

Το Διαμονητήριο θα το παραλάβετε από το Γραφείο Προσκυνητών στην Ουρανούπολη, την ημέρα της αναχώρησής σας από τις 8:00 έως τις 9:30 το πρωί, πάντα με την αστυνομικής σας ταυτότητα. Στη συνέχεια προμηθευτείτε τα εισητήρια για το φέρι μποτ. Η επιβίβαση γίνεται από τις 9.30΄ ως τις 9.45΄, ώρα αναχώρησης για τη Δάφνη. Η διαδρομή είναι άκρως μαγευτική και μυστηριώδης γι αυτό πάρτε απαραίτητα μαζί σας φωτογραφική μηχανή.

Αυτοδιοίκητο και αυτόνομο

Το Άγιο Όρος είναι ένα αυτοδιοίκητο και αυτόνομο τμήμα του Ελληνικού κράτους, που υπάγεται πολιτικά στο Υπουργείο Εξωτερικών και θρησκευτικά στην Δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Γεωγραφικά είναι χωρισμένο σε είκοσι αυτοδιοίκητες περιοχές. Κάθε περιοχή αποτελείται από μία κυρίαρχη μονή και διάφορους άλλους μοναστικούς οικισμούς γύρω από αυτήν (σκήτες, κελλιά, καλύβες, καθίσματα, ησυχαστήρια).

Όλες οι μονές είναι Κοινόβιες, δηλαδή κοινή λειτουργία, προσευχή, στέγη, σίτιση και εργασία μεταξύ των μοναχών. Υπεύθυνος της κάθε μονής είναι ο Ηγούμενος που εκλέγεται από τους μοναχούς της μονής ισόβια. Οι Ηγούμενοι των μονών συγκροτούν την Ιερά Σύναξη και ασκούν την νομοθετική εξουσία.

Κυβερνάται με βάση τον Καταστατικό Χάρτη του 1924. Το Ελληνικό Κράτος εκπροσωπείται από τον Πολιτικό Διοικητή του Αγίου Όρους, ο οποίος φέρει την ευθύνη για την τήρηση του Αγιορίτικου καθεστώτος και υπάγεται στο Υπουργείο Εξωτερικών και από εκκλησιολογικής πλευράς υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως.

Την εκτελεστική εξουσία στο Αγιο Όρος αντιπροσωπεύει η Ιερά Επιστασία της οποίας ο Πρόεδρος φέρει την ονομασία Πρωτεπιστάτης. Η Ιερά Επιστασία αποτελείται από 4 μέλη επιλεγμένα από τις 5 πρώτες ιεραρχικά μονές.

Η νομοθετική εξουσία αντιπροσωπεύεται απο την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους,επίσης η Ιερά Κοινότητα έχει εκτός των άλλων και δικαστική αρμοδιότητα σε υποθέσεις Αστικού Δικαίου για πλημμελήματα που συνέβηκαν εντός των γεωγραφικών ορίων του Αγίου Όρους.Για όλες τις υπόλοιπες (Κακουργήματα κλπ.) αρμόδια δικαστήρια εκδίκασης είναι αυτά της πόλεως της Θεσσαλονίκης.

Ως Ανώτατη Εκκλησιαστική και Δικαστική Αρχή εντός του Αγίου Όρους αναγνωρίζεται η Διπλή Ενιάυσεως Σύναξη η οποία συνέρχεται τακτικά μία φορά τον χρόνο εκτός και εάν απαιτείται διαφορετικά και μπορεί να αποφανθεί δια πάν ζήτημα.

Και τέλος χρέη Ανωτάτου Εφετείου γιά Εκκλησιαστικά - Πνευματικά θέματα ασκεί η σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.

Μοναστικά ιδρύματα

Τα Μοναστικά ιδρύματα του Αγίου Όρους διακρίνονται σε έξι τάξεις: τις Ιερές Μονές ή Μοναστήρια, τις Σκήτες, τα Κελιά,τις Καλύβες, τα Καθίσματα και τα Ησυχαστήρια.

Ιερές Μονές

Η Μονή Σίμωνος Πέτρας στο Αγιον Όρος, χτισμένη σε υψόμετρο 300 μέτρων πάνω από την ακτή. Στα αριστερά, διακρίνεται και το παρακείμενο υδραγωγείο.

Όλες οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, καλούμενες και Αθωνικές, αποτελούν θρησκευτικά πνευματικά ιδρύματα και όλες χαρακτηρίζονται «Κυρίαρχες», «Βασιλικές», «Πατριαρχικές»και «Σταυροπηγιακές».

«Κυρίαρχες»λέγονται επειδή διατηρούν ιδιοκτησιακό αυτοδιοίκητο του χώρου τους, μή υποκείμενο σε κανένα περιορισμό ως προς τον αριθμό των μοναχών.

«Βασιλικές»διότι η ίδρυσή τους οφείλεται σε εντολή ή συνδρομή των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων ή, η ίδρυσή τους επικυρώθηκε με αυτοκρατορικό χρυσόβουλο.

«Πατριαρχικές»ονομάσθηκαν αργότερα με την έκδοση πατριαρχικών σχετικών σιγιλλίων, όταν συνδέθηκαν με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως που ανέλαβε την πνευματική και μόνο εποπτεία τους.

«Σταυροπηγιακές»από το σταυρό που έστελναν οι Αυτοκράτορες ή ο Πατριάρχης και τοποθετούνταν στη θεμελίωση.

Οι Αθωνικές Μονές σήμερα είναι όλες κοινόβιες. Παλιότερα κάποιες ήταν ιδιόρρυθμες.

Στιςκοινόβιεςοι αδελφοί έχουν τα πάντα κοινά και τίποτε ιδιόκτητο. Την Μονή διευθύνει ισόβια ο Ηγούμενος, ο Κοινοβιάρχης, έχοντας γύρω του τη Γεροντία και τους Επιτρόπους. Εκλέγεται με πλειοψηφία από τη Γεροντία σε μυστική ψηφοφορία, από κατάλογο υποψηφίων, που και αυτός καταρτίζεται από πλειοψηφία από αυτούς που έχουν δικαίωμα ψήφου (να έχουν περάσει 6 χρόνια από το έτος της κουράς) μοναχών.

Για τον Ηγούμενο απαιτούνται ορισμένα πνευματικά και ηθικά προσόντα. Υπάρχει δυνατότητα να παυθεί με απόφαση της Γεροντίας και κατόπιν πλειοψηφίας των εχόντων δικαίωμα ψήφου της Αδελφότητας. Αν ο εκλεγμένος Ηγούμενος δεν φέρει το βαθμό του Αρχιμανδρίτη, αμέσως μετά την εκλογή του χειροτονείται.

ΣτιςιδιόρρυθμεςΜονές οι μεν μοναχοί διαμένουν μεμονομένα ο καθένας, τα δε θέματα των Μονών τα ρυθμίζει η Επιτροπή και η Σύναξη των Προϊσταμένων.

Σύμφωνα με αυτά, η Διοίκηση των κοινοβίων είναι σχεδόν μοναρχική αλλά με στοιχεία κοινοκτημοσύνης, ενώ των ιδιορρύθμων ολιγαρχική αριστοκρατική. Από τις 20 κυρίαρχες Μονές που λειτουργούν, όλες είναι κοινοβιακές. Ο αριθμός των 20 Μονών, ήταν ανεγνωρισμένος ανέκαθεν από την Εκκλησία και την Πολιτεία, χωρίς όμως να μπορεί να αυξηθεί αλλά ούτε και να μειωθεί. Από αυτές τις Μονές οι 17 είναι ελληνικές, 1 Σερβική, 1 Ρωσική, και 1 Βουλγαρική.

Οι 22 Μονές του Αγίου Όρους σύμφωνα με την ιεραρχική τάξη (από το χρόνο ίδρυσης) οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, οι οποίες ονομάζονται και Αθωνικές, είναι οι εξής:

Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας (963)

Ιερά Μονή Βατοπεδίου (972)

Ιερά Μονή Ιβήρων (976)

Ιερά Μονή Χιλιανδαρίου ή Χελανδαρίου (1197, Σερβική)

Ιερά Μονή Διονυσίου (1375)

Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου (12ος αιώνας)

Ιερά Μονή Παντοκράτορος (1363)

Ιερά Μονή Ξηροποτάμου (11ος αιώνας)

Ιερά Μονή Ζωγράφου (1270, Βουλγαρική)

Ιερά Μονή Δοχειαρίου (11ος αιώνας)

Ιερά Μονή Καρακάλλου (1070)

Ιερά Μονή Φιλοθέου (992)

Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας (ή Σιμωνόπετρα) (1363)

Ιερά Μονή Αγίου Παύλου (11ος αιώνας)

Ιερά Μονή Σταυρονικήτα (1542)

Ιερά Μονή Ξενοφώντος (1070)

Ιερά Μονή Γρηγορίου (14ος αιώνας)

Ιερά Μονή Εσφιγμένου (11ος αιώνας)

Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος (ή Ρωσικό)

(από το 1169 παραχωρήθηκε στους Ρώσους

Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου ή Κασταμονίτου (1086)

Δεν επιτρέπεται η διαβίωση στο Όρος σε ετερόδοξους ή σχισματικούς.

Όλοι οι μοναχοί του Αγίου Όρους, οποιασδήποτε εθνικότητας και αν είναι, λαμβάνουν αυτόματα την ελληνική υπηκοότητα.

Η δικαιοσύνη απονέμεται από τις μοναστηριακές αρχές και την Ιερά Κοινότητα, εκτός από τις ποινικές υποθέσεις.

Οι Ιερές Μονές είναι αυτοδιοίκητες και διοικούνται σύμφωνα με τον εσωτερικό τους κανονισμό, τον οποίο ψηφίζουν οι ίδιες και εγκρίνει η Ιερά Κοινότητα.

Η Ιερά Κοινότητα αποτελείται από είκοσι αντιπροσώπους των Μονών και εδρεύει στις Καρυές ως διαρκές σώμα.

Στη χερσόνησο του Αθω, σύμφωνα με την παλαιά βυζαντινή τάξη, απαγορεύεται η είσοδος γυναικών. Ο περιορισμός αυτός έχει πνευματική βάση στην παρθενία των μοναχών και την αφιέρωση του Όρους στη Θεοτόκο. Ονομάζεται«άβατον»και ισχύει από την αρχή της σύστασης της ιδιόρρυθμης πολιτείας, αν και κατά το παρελθόν σε ορισμένες στιγμές ανάγκης έχει καταλυθεί.

Τεύχος 1 (για Ρωσία)