Ανιχνεύοντας τις νέες τάσεις της διεθνούς οικονομίας

Δημήτρης Σταμούλης

Αφιερωμένο στο «μέλλον της προόδου» ήταν το 7ο Φόρουμ Υψηλής Ωρολογοποιίας (Forum de la Haute Horlogerie) που πραγματοποιήθηκε στην ελβετική πόλη της Λοζάνης στις 18 Νοεμβρίου.
Όπως συνέβη και κατά τις προηγούμενες συναντήσεις, η φετινή εκδήλωση περιλάμβανε παρουσιάσεις και ομιλίες από διάφορες εξέχουσες προσωπικότητες, που προέρχονταν από ένα ευρύ φάσμα οριζόντων, συμπεριλαμβανομένων ακαδημαϊκών, επιστημόνων και πολιτικών που ήρθαν να μοιραστούν τις εμπειρίες τους και το όραμά τους.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν θέματα όπως η καινοτομία στην Κίνα, η πολυπλοκότητα των εταιρειών του κλάδου υψηλής ωρολογοποιίας, τα παραδείγματα κοινωνικής προόδου, η κατάσταση στην Ευρώπη και το δίλημμα των φυσικών σχετικά με τα «όρια» της θεωρίας της σχετικότητας. Πρόκειται μόνο για μερικά από τα θέματα που εξετάστηκαν σε αυτό το φόρουμ και μια σύντομη επισκόπησή τους ακολουθεί.
Ο Ενρίκο Λέτα, πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και κοσμήτορας στο Paris School of International Affairs at Sciences Ρο, αναφέρθηκε ενδελεχώς στην οικονομική κατάσταση στην Ευρώπη και πιο ειδικά στις εξελίξεις μετά την τραγική τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι, που έθεσε επί τάπητος το θέμα «περισσότερη» ή «λιγότερη» Ευρώπη. Όπως υποστήριξε, χωρίς περαιτέρω παγίωση της ενότητας στην Ευρώπη, το «ευρωπαϊκό όραμα» έχει λίγες πιθανότητες να αντέξει στο χρόνο. Μίλησε για την ανάγκη μιας συνεκτικής Ευρώπη με έναν ισχυρό πυρήνα, ικανό να εξισορροπεί το χάσμα Βορρά / Νότου στο οικονομικό επίπεδο και την Ανατολή / Δύση σχετικά με το ζήτημα των μεταναστευττικών ροών.
Ο Michael Green, συγγραφέας και οικονομολόγος, ειδικός στην κοινωνική πρόοδο, τόνισε ότι εάν υπάρχει ένας δείκτης που θεωρείται το απόλυτο σημείο αναφοράς στον τομέα της οικονομίας, αυτός θα έπρεπε να είναι σίγουρα το ΑΕΠ, το οποίο πρωτοεμφανίστηκε το 1934 στις Ηνωμένες Πολιτείες και έχει διατελέσει από τότε ως ένα μέτρο της απόδοσης των εθνών».
Σήμερα, η ίδια η έννοια του ΑΕΠ τίθεται υπό αμφισβήτηση για τον απλό λόγο ότι παραλείπει να λάβει υπόψη της την έννοια της κοινωνικής ευημερίας, ένας παράγοντας που πρέπει στην πραγματικότητα να ενισχυθεί ως συνέπεια της δημιουργίας του πλούτου.
Η στάση αυτή υποστηρίζεται από τον Michael Green, που έχει αναπτύξει το δικό του “εργαλείο”, τον δείκτη κοινωνικής προόδου (Social Progress Index). Τώρα προτιμάται από πολλές χώρες ως συμπληρωματικός δείκτης του ΑΕΠ και βασίζεται σε 52 δείκτες. Ο SPI, για παράδειγμα, δεν εξετάζει πλέον απλώς τις δαπάνες για την υγεία μιας δεδομένης οικονομίας, αλλά, αντίθετα, το προσδόκιμο ζωής του πληθυσμού: μια εικονοκλαστική και εξαιρετικά θετική προσέγγιση.
Ο Winter Nie, καθηγητής Management στο IMD, αναφέρθηκε στην διαφορετική καινοτομία της Κίνας. Όπως είπε χαρακτηριστικά, πριν από είκοσι χρόνια, εκείνοι που ανέμεναν να κυριαρχήσει η Κίνα στην παγκόσμια οικονομία θεωρούνταν στην καλύτερη περίπτωση παραληρητικοί ονειροπόλοι. Ωστόσο, το όνειρο έχει γίνει πλέον πραγματικότητα, με την κινεζική οικονομία καταλαμβάνει σήμερα τη δεύτερη θέση παγκοσμίως βαθμό πίσω από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η εντυπωσιακή αυτή αύξηση οδηγείται από τις εταιρείες της χώρας που μελετώνται τώρα όχι κυρίως για την καταπληκτική ικανότητά τους να μαθαίνουν από τους ανταγωνιστές τους, ή καλύτερα για τον τρόπο με τον οποίο τους αντιγράφουν, αλλά, αντίθετα, για τις διαδικασίες καινοτομίας που έχουν θέσει σε εφαρμογή. Πώς αλλιώς μπορεί κανείς να εξηγήσει την πρωτόγνωρη ηγεμονία που έχουν κατακτήσει μερικές από αυτές τις εταιρείες, όπως η Huawei, νούμερο ένα εταιρεία τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού στον κόσμο και τρίτη διεθνώς στη βιομηχανία smartphone; Για τον Winter Nie, η μαγική φόρμουλα έγκειται στο μείγμα πραγματισμού και καινοτομίας που καλλιεργείται από επιχειρηματίες οι οποίοι είναι πεπεισμένοι για την ικανότητά τους να χαράξoυν το κατάλληλο μονοπάτι προς τους καταναλωτές.