Μια πολύτιμη προσφορά του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς

Του Δημήτρη Σταμούλη

Με τη συμμετοχή της ανώτατης πολιτειακής ηγεσίας και πλήθος πολιτικού κόσμου, αλλά και επαγγελματιών και κατοίκων των Ιωαννίνων εγκανιάστηκε το Μουσείο Αργυροτεχνίας του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς, στις 24 Σεπτεμβρίου, στο Κάστρο των Ιωαννίνων.

«Η Ελλάδα είναι πνεύμα και πολιτισμός», τόνισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος κατά τον χαιρετισμό του στην τελετή εγκαινίων του Μουσείου, ενώ εξήρε την προσφορά του Ιδρύματος στον Πολιτισμό και επισήμανε ότι «η οικονομία, το τραπεζικό σύστημα δεν ζουν ως απομονωμένοι χώροι, αλλά ζουν στην κοινωνία και οφείλουν να προσαρμόζονται στις αρχές και τις αξίες της κοινωνίας στην οποία αναπτύσσονται. Μάλιστα είπε, οι τράπεζες των οποίων σεβόμαστε την ανεξαρτησία, οφείλουν και εκείνες να σέβονται την παράδοση του τόπου μέσα στον οποίο αναπτύσσονται».
Αναφερόμενος στο Μουσείο Αργυροτεχνίας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επισήμανε πως «η Ήπειρος και κυρίως τα Ιωάννινα ήταν πάντα ένας χώρος μεγάλης λαϊκής παράδοσης και τέχνης» και πως η αργυροτεχνία αποτελεί κορωνίδα αυτής της παράδοσης και πρέπει να παρατηρήσει ότι αυτή η παράδοση πάει μακριά στην αρχαιότητα.

«Το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς με την δημιουργία του Μουσείου Αργυροτεχνίας Ιωαννίνων, τίμησε «όπως της ταιριάζει, την κυριολεκτικώς εθνική συμβολή της Γιαννιώτικης αργυροχοΐας», τόνισε ο κ. Παυλόπουλος.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, έκανε ειδική αναφορά στη λαϊκή τέχνη και παράδοση που αφορά την αργυροτεχνία και παρέθεσε ένα σύντομο ιστορικό. «Η διαδρομή οριστικής καταξίωσης της Γιαννιώτικης αργυροχοΐας, ξεκινά από την εμβληματική περίοδο του Δεσποτάτου της Ηπείρου, ενώ η μεγαλύτερη άνθησή της, παρατηρείται τον 18ο και 19ο αιώνα. Τότε, οι Γιαννιώτες αργυροτεχνίτες, κατέστησαν την πόλη τους, το σημαντικότερο κέντρο αρχυροχοΐας στα Βαλκάνια».
Επισήμανε ακόμη πως η γιαννιώτικη τέχνη της αργυροχοΐας, γεννά αριστουργηματικά κομψοτεχνήματα λαϊκής τέχνης, ενώ βρίσκει πάντα, την ουσία της έμπνευσής της, στην Αρχαία Ελληνική Παράδοση και πρωτίστως, στην Βυζαντινή Παράδοση. Μάλιστα, απέδωσε τα εύσημα, στους Γιαννιώτες τεχνίτες, για την υψηλή αισθητική και την καλλιτεχνική τελειότητα.

«Το μεγάλο “μυστικό” της επιτυχίας της, εντοπίζεται κυρίως στις μοναδικές τεχνικές κατασκευής, μέσα από τις οποίες αναδύεται, ο υπέροχος συνδυασμός της καλλιτεχνικής τελειότητας και της υψηλής αισθητικής των έργων, που αδιάκοπα δημιουργούν οι Γιαννιώτες αργυροτεχνίτες», είπε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Προκόπης Παυλόπουλος εξήρε, την προσφορά του «Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς» στον Πολιτισμό μας και επισήμανε ότι, το «Μουσείο Αργυροτεχνίας Ιωαννίνων» προσθέτει «έναν ακόμη κρίκο στην λαμπερή αλυσίδα πολιτισμού την οποία ο Όμιλος Πειραιώς έχει κληροδοτήσει στην Ελλάδα».
Στην τελετή των εγκαινίων χοροστάτησε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος. Την κυβέρνηση εκπροσώπησε η κ. Όλγα Γεροβασίλη ενώ παραβρέθηκαν, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας, ο πρώην πρόεδρος της ΝΔ Αντώνης Σαμαράς, ο επικεφαλής του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωράκης, ευρωβουλευτές, βουλευτές κομμάτων και άλλες προσωπικότητες.

Συνέργεια πολιτείας και ιδιωτικής πρωτοβουλίας
Η συνέργεια της πολιτείας με την αυτοδιοίκηση και με την ιδιωτική πρωτοβουλία, μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης παραγωγικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ανάπτυξης, τόνισε κατά τον χαιρετισμό της στα εγκαίνια του Μουσείου Αργυροχοΐας στο Κάστρο των Ιωαννίνων η κυβερνητική εκπρόσωπος Όλγα Γεροβασίλη.

Η κ. Γεροβασίλη, η οποία εκπροσώπησε στην εκδήλωση τον Πρωθυπουργό και τη Κυβέρνηση, εξήρε το έργο του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς και υπογράμμισε πως το δίκτυο των θεματικών Μουσείων που έχει δημιουργήσει σε διάφορες περιοχές της χώρας, είναι σχεδιασμένο ώστε τα Μουσεία να συνδυάζουν ενεργά την τοπική κοινωνία, τις οικονομικές δραστηριότητες, την ιστορία και τον πολιτισμό.

Ειδικότερα η κ. Γεροβασίλη αναφερόμενη στην δημιουργία του Μουσείου Αργυροχοΐας επισήμανε: «Έχουμε ένα ιδανικό μοντέλο συνέργιας της πολιτείας, της αυτοδιοίκησης με την ιδιωτική πρωτοβουλία προς αυτήν την κατεύθυνση. Στην δύσκολη οικονομικά περίοδο που βρισκόμαστε η πολιτεία οφείλει να αξιοποιεί και να στηρίζει τους καταλύτες της παραγωγικής, κοινωνικής και πολιτιστικής μας ανάπτυξης. Η τοπική κοινωνία, οι επαγγελματικοί φορείς έχουν μόνο να κερδίσουν από τέτοιες συμπράξεις».
Παράλληλα τόνισε πως μπορεί και η χώρα να κερδίσει από την προβολή και την διάδοση των παραδοσιακών τεχνικών στην αργυροχοΐα, στο μετάξι, το μάρμαρο και το λαδί και επανέλαβε ότι ανάλογες συνέργειες είναι απαραίτητες και επιθυμητές, τώρα και ακόμη περισσότερο για το μέλλον.
Η κυβερνητική εκπρόσωπος ανέφερε πως μέσα από τις τέχνες που αναδεικνύονται στα Μουσεία του Δικτύου, το παρελθόν συναντά το μέλλον, καθώς αυτές οι τέχνες κάθε άλλο από ξεχασμένες και ξεπερασμένες είναι. Αντιθέτως, όπως είπε, συμβάλουν στο πολύ σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας, την ποιότητα έναντι της ποσότητας.
Μάλιστα έκανε αναφορά στην έκθεση με θησαυρούς της γιαννιώτικης αργυροχοΐας που φιλοξενείται στην Μόσχα, στο πλαίσιο του έτους φιλίας Ελλάδα-Ρωσία 2016 και η διάρκειά της παρατείνεται, λόγω μεγάλης επισκεψιμότητας και ενδιαφέροντος.
«Οι παραδοσιακές τεχνικές στην επεξεργασία και την κατασκευή, δεν αποτελούν απλά μια ιστορική ανάμνηση, ούτε απλά ένα κρίκο σύνδεσης με το παρελθόν» πρόσθεσε και υπογράμμισε ότι πρέπει να τις γνωρίσουν οι Έλληνες, να έρθουν οι νεότεροι σε επαφή με την δημιουργία, τις παραδοσιακές τεχνικές και τεχνοτροπίες, να τις αγαπήσουν και να τις διατηρήσουν.
Ολοκληρώνοντας τον χαιρετισμό της, η κ. Γεροβασίλη, εξέφρασε την πεποίθηση ότι το Μουσείο Αργυροχοίας, θα αναδεχθεί σε μία εστία μάθησης και διάδοσης των τεχνών και των τεχνικών της χώρας μας. Συνέργεια πολιτείας και ιδιωτικής πρωτοβουλίας
Η συνέργεια της πολιτείας με την αυτοδιοίκηση και με την ιδιωτική πρωτοβουλία, μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης παραγωγικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ανάπτυξης, τόνισε κατά τον χαιρετισμό της στα εγκαίνια του Μουσείου Αργυροχοΐας στο Κάστρο των Ιωαννίνων η κυβερνητική εκπρόσωπος Όλγα Γεροβασίλη.

Η κ. Γεροβασίλη, η οποία εκπροσώπησε στην εκδήλωση τον Πρωθυπουργό και τη Κυβέρνηση, εξήρε το έργο του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς και υπογράμμισε πως το δίκτυο των θεματικών Μουσείων που έχει δημιουργήσει σε διάφορες περιοχές της χώρας, είναι σχεδιασμένο ώστε τα Μουσεία να συνδυάζουν ενεργά την τοπική κοινωνία, τις οικονομικές δραστηριότητες, την ιστορία και τον πολιτισμό.

Ειδικότερα η κ. Γεροβασίλη αναφερόμενη στην δημιουργία του Μουσείου Αργυροχοΐας επισήμανε: «Έχουμε ένα ιδανικό μοντέλο συνέργιας της πολιτείας, της αυτοδιοίκησης με την ιδιωτική πρωτοβουλία προς αυτήν την κατεύθυνση. Στην δύσκολη οικονομικά περίοδο που βρισκόμαστε η πολιτεία οφείλει να αξιοποιεί και να στηρίζει τους καταλύτες της παραγωγικής, κοινωνικής και πολιτιστικής μας ανάπτυξης. Η τοπική κοινωνία, οι επαγγελματικοί φορείς έχουν μόνο να κερδίσουν από τέτοιες συμπράξεις».
Παράλληλα τόνισε πως μπορεί και η χώρα να κερδίσει από την προβολή και την διάδοση των παραδοσιακών τεχνικών στην αργυροχοΐα, στο μετάξι, το μάρμαρο και το λαδί και επανέλαβε ότι ανάλογες συνέργειες είναι απαραίτητες και επιθυμητές, τώρα και ακόμη περισσότερο για το μέλλον.
Η κυβερνητική εκπρόσωπος ανέφερε πως μέσα από τις τέχνες που αναδεικνύονται στα Μουσεία του Δικτύου, το παρελθόν συναντά το μέλλον, καθώς αυτές οι τέχνες κάθε άλλο από ξεχασμένες και ξεπερασμένες είναι. Αντιθέτως, όπως είπε, συμβάλουν στο πολύ σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας, την ποιότητα έναντι της ποσότητας.
Μάλιστα έκανε αναφορά στην έκθεση με θησαυρούς της γιαννιώτικης αργυροχοΐας που φιλοξενείται στην Μόσχα, στο πλαίσιο του έτους φιλίας Ελλάδα-Ρωσία 2016 και η διάρκειά της παρατείνεται, λόγω μεγάλης επισκεψιμότητας και ενδιαφέροντος.
«Οι παραδοσιακές τεχνικές στην επεξεργασία και την κατασκευή, δεν αποτελούν απλά μια ιστορική ανάμνηση, ούτε απλά ένα κρίκο σύνδεσης με το παρελθόν» πρόσθεσε και υπογράμμισε ότι πρέπει να τις γνωρίσουν οι Έλληνες, να έρθουν οι νεότεροι σε επαφή με την δημιουργία, τις παραδοσιακές τεχνικές και τεχνοτροπίες, να τις αγαπήσουν και να τις διατηρήσουν.
Ολοκληρώνοντας τον χαιρετισμό της, η κ. Γεροβασίλη, εξέφρασε την πεποίθηση ότι το Μουσείο Αργυροχοίας, θα αναδεχθεί σε μία εστία μάθησης και διάδοσης των τεχνών και των τεχνικών της χώρας μας.

Ο χώρος του Μουσείου
Το Μουσείο Αργυροτεχνίας βρίσκεται στο κάστρο των Ιωαννίνων, και συγκεκριμένα στο δυτικό προμαχώνα της νοτιανατολικής ακρόπολης (Ιτς Καλέ). Καταλαμβάνει τα δύο επίπεδα του προμαχώνα καθώς και το κτίσμα των παλαιών μαγειριών που εφάπτεται σε αυτόν.
Σκοπός του είναι η διάσωση της γνώσης για την ηπειρώτικη αργυροτεχνία και η διάχυση της πληροφορίας γύρω από την τεχνολογία της στο ευρύ κοινό. Επίσης, η σύνδεση αυτής της τεχνολογίας με τα κοινωνικά δεδομένα της εποχής γύρω από τα οποία αυτή αναπτύχθηκε και άκμασε.
Πρόκειται για μουσείο θεματικό, αφού πραγματεύεται την τεχνολογία της αργυροχοΐας κατά την προβιομηχανική περίοδο, αλλά ταυτόχρονα  και μουσείο περιφερειακό, αφού εστιάζει κυρίως στην ιστορία της αργυροχοΐας στην περιοχή της Ηπείρου. Χρονικά, η έκθεση αναφέρεται κατά βάση στη μεταβυζαντινή περίοδο, από τον 15ο αιώνα και έπειτα, χωρίς ωστόσο να λείπουν και αναφορές στο απώτερο παρελθόν, καθώς η τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την παραγωγή των ασημικών ανάγεται συχνά σε πολύ παλαιότερες περιόδους.

Τι θα δείτε
Οι εκθεσιακοί χώροι αναπτύσσονται στα δύο επίπεδα του προμαχώνα. Στο πρώτο επίπεδο αναπτύσσεται το βασικό μέρος της έκθεσης, που αναφέρεται στην ιστορία και την τεχνολογία της αργυροτεχνίας στην Ήπειρο. Ο επισκέπτης, μέσα από ποικίλα εποπτικά μέσα (κείμενα, εποπτικό υλικό, ταινίες τεκμηρίωσης, πολυμεσικές εφαρμογές) ανακαλύπτει παραδοσιακές τεχνικές μορφοποίησης και διακόσμησης αργυρών αντικειμένων, μαθαίνοντας για τα στάδια της κάθε τεχνικής έως τη δημιουργία του τελικού προϊόντος. Στο δεύτερο επίπεδο παρουσιάζεται η συλλογή έργων ηπειρώτικης αργυροχρυσοχοΐας από το 18ο έως τον 20ό αιώνα. Κομψοτεχνήματα με περίτεχνες λεπτομέρειες, όπως κοσμήματα, όπλα και πολεμική εξάρτυση, ασημικά του σπιτιού και προσωπικά είδη είναι μερικά από τα αντικείμενα της συλλογής.
Αναφορές υπάρχουν και στη σύγχρονη αργυροτεχνία με δείγματα από τη δουλειά αργυροχόων που δραστηριοποιούνται σήμερα στην ευρύτερη περιοχή συνεχίζοντας μια παράδοση αιώνων.
Στο χώρο του μουσείου είναι εγκατεστημένα διαδραστικά ψηφιακά παιχνίδια, ενώ παράλληλα εκπονούνται εκπαιδευτικά προγράμματα.
Στην  αίθουσα πολλαπλών χρήσεων φιλοξενούνται περιοδικές εκθέσεις, οργανώνονται εκδηλώσεις, και αναπτύσσονται δράσεις πολιτισμού.